Το μεγάλο κέρδος από το Brexit

Χρόνος ανάγνωσης: 4 λεπτά

Του Γιάννη Κοτόφωλου *

Η διαδικασία εξόδου της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση έχει προσλάβει δραματικές διαστάσεις, με ανυπολόγιστες τούτη την ώρα συνέπειες και για τις δύο πλευρές.

Για τη Βρετανία το κόστος θα είναι τεράστιο και θα είναι κυρίως οικονομικό, ενώ οι επιπτώσεις της απόσχισης για την Ευρωπαϊκή Ένωση θα είναι σαφώς πιο περιορισμένες και κατά το μεγαλύτερο μέρος αφορούν στη γεωπολιτική αποδυνάμωση της Ευρώπης.

Οι συνέπειες ασφαλώς δεν είναι μόνο αυτές. Μιλάμε έτσι κι αλλιώς για μια συνταρακτική αλλαγή, από κάθε πλευρά, με δεδομένο ότι διαλύονται αγορές, κανόνες και δεσμοί δουλεμένοι και εμπεδωμένοι για πάρα πολλές δεκαετίες. Εντούτοις, από την πλευρά της Ευρώπης υπάρχει ένα πολύ θετικό και σημαντικό στοιχείο, ένα μεγάλο πολιτικό κέρδος. Η ήττα του λαϊκισμού.

Η αποκάλυψη των καταστροφικών συνεπειών που μπορεί να επιφέρει ακόμη και σε μια ισχυρή χώρα και οικονομία ο λαϊκισμός. Το βαρύ τίμημα που πληρώνει σήμερα η Βρετανία.

Η φοβερή αβεβαιότητα, δηλαδή, που διαπερνά τούτη την ώρα τη χώρα ολόκληρη, ο κοινωνικός και εθνικός διχασμός, ο εκφυλισμός των θεσμών και η στρατηγική απομόνωση του Ηνωμένου Βασιλείου, μιας κραταιάς άλλοτε αυτοκρατορίας! Φαινόμενα ζοφερά, τα οποία προκάλεσαν οι προσωπικές ψυχώσεις, η τρέλα της εξουσίας και οι κομματικές σκοπιμότητες λαϊκιστών ηγετών, της συντηρητικής παράταξης στην προκειμένη περίπτωση.

Ο άκρατος καιροσκοπισμός του Κάμερον, οι εθνικιστές υστερίες και οι απατηλές υποσχέσεις του Φάρατζ, η απύθμενη αλαζονεία του Τζόνσον απέναντι σε κάθε έννοια δημοσίου συμφέροντος και δημοκρατικών θεσμών. Αυτά όλα οδήγησαν στη βαθιά πολιτική κρίση, την κρίση αξιοπιστίας και την παραλυσία της χώρας.

Η Βρετανία σήμερα αποτελεί χαρακτηριστικό παράγωγο και θύμα ταυτόχρονα του λαϊκισμού. Αυτό είναι το πιο χρήσιμο μήνυμα για τους λαούς της Ευρώπης και την προοπτική της ενοποίησης.

Αυτή όμως είναι και η σημαντικότερη πρόκληση , η κατάλληλη στιγμή, για να εκμεταλλευτεί και να αξιοποιήσει η πολιτική Ευρώπη την βρετανική εικόνα. Ακόμη και οι σκηνές που διαδραματίζονται τον τελευταίο χρόνο στη Βουλή των Κοινοτήτων ( ο λαϊκισμός στα όρια του γελοίου), έχουν αποδυναμώσει πλήρως την επιρροή και το κύρος που απολάμβανε στην Ευρωπαϊκή κοινή γνώμη το Ηνωμένο Βασίλειο.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στις ευρωεκλογές του Μαΐου, οι Ευρωπαίοι πολίτες έσπευσαν στις κάλπες, με αυξημένα ποσοστά συμμετοχής, για να υπερψηφίσουν τις δυνάμεις του φιλο-ευρωπαϊκού στρατοπέδου. Φοβήθηκαν να μην απλωθεί ο απειλητικός ιός του λαϊκισμού, να μην επεκταθούν αντίστοιχες διαλυτικές καταστάσεις. Η περιπέτεια του Brexit έπαιξε σπουδαίο ρόλο!

Σε τούτη τη βρετανική δραματική υπόθεση, την οποία παρακολουθεί με εξαιρετικό ενδιαφέρον και αγωνία ολόκληρος ο κόσμος, υπάρχουν δυο επιπλέον ξεχωριστές επισημάνσεις που μπορούμε να κάνουμε:

Η πρώτη είναι ότι, οι πολιτικοί αρχηγοί που προαναφέραμε, είναι γόνοι πλουσίων οικογενειών, οι οποίοι μεγάλωσαν και σπούδασαν εσώκλειστοι στα πανάκριβα σχολεία του Λονδίνου. Τον λαϊκισμό δηλαδή, στην προκειμένη περίπτωση, τον πυροδότησαν καλοβολεμένα παιδιά της αγγλικής άρχουσας τάξης! Οι ειδικοί, στον βρετανικό Τύπο, υποστηρίζουν ότι εξαιτίας της ανατροφής που έτυχαν και παράλληλα μακριά από την εστία των γονιών τους, πολλοί τέτοιου τύπου άνθρωποι, δεν κατάφεραν να «ενηλικιωθούν» ποτέ. Εξού και οι παιδαριώδεις χειρισμοί τους.

Η δεύτερη επισήμανση αφορά συνολικότερα τις ιδεολογικές φαντασιώσεις , στο συλλογικό υποσυνείδητο του λαού της Βρετανίας. Γιατί, κακά τα ψέματα, μπορεί να είπαν ότι είπαν οι λαϊκιστές ηγέτες, αλλά οι πολίτες τάχθηκαν υπέρ του Brexitστο περιβόητο εκείνο δημοψήφισμα.

Οι Βρετανοί, λοιπόν, φαίνεται να πιστεύουν ότι αποτελούν ένα προνομιούχο έθνος έναντι των άλλων Ευρωπαίων, αν μη τι άλλο. Προσκολλημένοι στην περασμένη δόξα η αποικιοκρατικής αυτοκρατορίας τους, βασισμένοι στη συγγενική φυλετική τους ρίζα με τους Αμερικανούς και στο γεγονός, επίσης, ότι δεν έχουν χάσει ουσιαστικά κανέναν πόλεμο, λειτουργούν έως σήμερα με χαρακτηριστική υπεροψία έναντι οποιουδήποτε άλλου κράτους και σχηματισμού στην Ευρώπη. Τι αυτοκαταστροφικό σύμπλεγμα, τι τραγική πλάνη!

* Γιάννης Κοτόφωλος είναι δημοσιογράφος στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, με καταγωγή από την Δωρίδα