Ο λαϊκισμός και η ακροδεξιά

Όσο θα παρατείνεται η κρίση και θα βαθαίνει η οικονομική ύφεση
στην Ευρώπη, τόσο θα αυξάνονται τα ακραία φαινόμενα του λαϊκισμού και της
ακροδεξιάς, εντός των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο κίνδυνος πλέον γίνεται μεγάλος για το ίδιο το ευρωπαϊκό
οικοδόμημα και επιβάλλεται μια οργανωμένη πολιτική απάντηση από την Ευρώπη,
ίσως και ένα άτυπο συμβούλιο κορυφής, όπου οι πολιτικοί ηγέτες θα αναδείξουν το
πρόβλημα ως απειλή καταστροφική και θα αναλάβουν άμεσα πολιτική δράση. Σε
πανευρωπαϊκό επίπεδο και με διαδικασίες που θα αφορούν και θα κινητοποιούν τις
κοινωνικές τάξεις και τους λαούς της Ευρώπης.

Η υπόθεση της ενωμένης Ευρώπης είναι ένα πρωτοποριακό εγχείρημα
και ίσως η πιο ευγενής φιλοδοξία στη διεθνή σκακιέρα ιστορικά, αλλά παρέμεινε
-και εξακολουθεί να είναι- μια εξέλιξη περισσότερο τεχνοκρατική και ελιτίστικη.

Αυτό σημαίνει ότι δεν έγινε συνείδηση στη μεγάλη πλειοψηφία των
κοινωνικών ομάδων, δεν την αισθάνονται ως ανάγκη. Είναι μία υπόθεση,  η οποία δεν σφυρηλατήθηκε όσο θα έπρεπε στο
στίβο της πολιτικής, παρά τις κολοσσιαίες μεταβολές που επιφέρει στους λαούς
(τη διοίκηση και την οικονομία) της Γηραιάς Ηπείρου.

Μετεξελίχθηκε ως αλυσίδα αποφάσεων, των ελίτ της πολιτικής και της
οικονομίας, με βάση την εκάστοτε συγκυρία και τις ισορροπίες μεταξύ των
ισχυρότερων κρατών μελών. Τώρα, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η ενωμένη
Ευρώπη, η ομοσπονδιακή Ευρώπη, είναι η μόνη απάντηση στις σημερινές παγκοσμίου
διαμετρήματος ανατροπές.

Η συγκυρία άλλαξε. Κανένα εθνικό κράτος δεν θα μπορέσει από μόνο
του να επιβιώσει απέναντι στις τεράστιες ανάγκες της νέας οικονομικής εποχής.
Κατακερματισμένη η Ευρώπη θα υποβιβαστεί δύο και τρεις κατηγορίες, από πλευράς
βιοτικού επιπέδου.

Η ομοσπονδοποίηση της Ευρώπης είναι μονόδρομος, στην εποχή της
παγκοσμιοποίησης. Αλλά, ο στόχος αυτός απαιτεί την συμμετοχή των λαών της, σε τούτη
την εντυπωσιακή και δύσκολη αναμφίβολα μετάβαση. Χρειάζεται πολιτικοποίηση. Επικοινωνία,
συνολικές πολιτικές λύσεις για την Ευρώπη, σχέδιο και λεφτά για την ανάπτυξη,
αλληλεγγύη Βορρά και Νότου και σκληρές πολιτικές μάχες με όσους
αντιστρατεύονται το μέλλον… Μόνο έτσι θα γίνουν συνείδηση, η ανάγκη και τα
οφέλη της ομοσπονδίας της Ευρώπης.

Στη στρατηγική αυτή πορεία, οι ηγεσίες της Ευρώπης θα πρέπει να
αφοπλίσουν πολιτικά δύο μεγάλες υπονομευτικές νάρκες. Τον λαϊκισμό, πρώτον, ο
οποίος είναι βαθιά προσκολλημένος στο παρελθόν και προφασίζεται ότι υπάρχουν
εύκολες λύσεις, αλλά αρνείται να δει τις αλλαγές που έχει επιφέρει η
παγκοσμιοποίηση και την ακροδεξιά, δεύτερον, η οποία οξύνει αντιδημοκρατικές
και αντικοινωνικές συμπεριφορές, αναβιώνει τον εθνικισμό και ανεβάζει τη
ρητορική κατά της ευρωπαϊκής ενοποίησης, επιρρίπτοντας  στο ευρώ τα δεινά όλου του κόσμου.

Πρόκειται για δύο πολύ επικίνδυνα φαινόμενα, τα οποία θα πρέπει
πλέον να αντιμετωπιστούν άμεσα, με πολιτική επιχειρηματολογία και δράση.
Χρειάζονται μεγάλες και συντονισμένες πολιτικές δράσεις, προτού τα τέρατα
κατασπαράξουν οποιαδήποτε προοπτική δημοκρατίας και ευημερίας, τις οποίες
μπορεί να διασφαλίσει μόνο μία ενωμένη – και περισσότερο νομιμοποιημένη στην
άσκηση εξουσίας – Ευρώπη.

Κάποτε εφησυχάζαμε, γιατί τα πολιτικά κενά τα κάλυπτε η επάρκεια
των ευρωπαϊκών οικονομικών. Τώρα όμως μας τσακίζει η κρίση, η μείωση του
εισοδήματος, η αύξηση της ανεργίας και το αίσθημα της ανασφάλειας, που
τροφοδοτούν τον λαϊκισμό και την ακροδεξιά.
* Ο
Γιάννης Κοτόφωλος είναι δημοσιογράφος στη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, με καταγωγή από την
Δωρίδα .