Ξ.ΧΑΣΟΥΡΑΣ: Χωριά που σβήνουν – Τόποι που περιμένουν

Χρόνος ανάγνωσης: 7 λεπτά

Οι ημέρες του Αυγούστου, με το πλήθος των εκδηλώσεων σε κάθε γωνιά τουνομού, προσφέρουν αφορμή για σκέψεις και προβληματισμούς.

Τα καλοκαιρινά πανηγύρια και οι πολιτιστικές εκδηλώσεις δίνουν μια πρόσκαιρη αίσθηση ζωντάνιας στα χωριά μας, επαναφέροντας επισκέπτες και απόδημους. Ωστόσο, τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής αποτυπώνουν μια διαφορετική, πιο σκληρή πραγματικότητα για τον μόνιμο πληθυσμό της Φωκίδας.

Η αντίθεση μεταξύ της καλοκαιρινής ζωντάνιας και της απογραφής είναι έντονη.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2021, ο νομός Φωκίδας αριθμούσε 36.199 μόνιμους κατοίκους (Δήμος Δελφών: 24.165, Δήμος Δωρίδας: 12.034). Δέκα χρόνια νωρίτερα, το 2011, οι κάτοικοι ανέρχονταν σε 40.343 (Δήμος Δελφών: 26.716, Δήμος Δωρίδας: 13.627). Πρόκειται για μείωση 4.144 ατόμων, δηλαδή ποσοστό 10,27% μέσα σε μόλις μία δεκαετία και αν πάμε και πιο πίσω τα αποτελέσματα είναι ακόμη πιο απογοητευτικά.

Η δημογραφική συρρίκνωση είναι ακόμη πιο έντονη στις ορεινές περιοχές, όπου οι συνθήκες διαβίωσης και οι επαγγελματικές ευκαιρίες είναι περιορισμένες. Δεν μιλάμε απλώς για αριθμούς.

Μιλάμε για κλειστά σπίτια και μαγαζιά, σχολεία χωρίς μαθητές, χωριά που αργοσβήνουν.

Ανησυχητική είναι και η εικόνα στην απασχόληση. Ο πληθυσμός γηράσκει, ενώ οι νέοι βρίσκονται αντιμέτωποι με περιορισμένες ευκαιρίες για αξιοπρεπή εργασία. Οι αριθμοί φανερώνουν έναν τόπο που δεν προσφέρει δυνατότητες απασχόλησης και αξιοπρεπούς διαβίωσης.

Το δημογραφικό πρόβλημα της Φωκίδας δεν είναι απλώς στατιστικό. Είναι κοινωνικό, οικονομικό και βαθιά υπαρξιακό. Όταν κάποιος δεν μπορεί να ζήσει στον τόπο του, αναγκάζεται να φύγει. Έτσι ξεκινάει ένας φαύλος κύκλος εγκατάλειψης: πρώτα φεύγουν οι δουλειές, μετά οι άνθρωποι και στο τέλος, το ίδιο το χωριό διαγράφεται από τον χάρτη.

Κι όμως, αυτή η ερημοποίηση συμβαίνει σε χωριά με αναμφισβήτητες παραγωγικές δυνατότητες. Χωριά που επιβίωσαν από πολέμους, εμφύλιο, φτώχεια, πείνα και απειλούνται τώρα, την εποχή της τεχνολογίας και της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης.

Η επόμενη μέρα

Αυτό το δυσοίωνο μέλλον δεν είναι αναπόφευκτο. Ο τόπος μας διαθέτει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα και μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης.

Με τεράστιο φυσικό κάλλος και μικρή απόσταση από την Αθήνα, η Φωκίδα θα μπορούσε να αναπτυχθεί τουλάχιστον τουριστικά —αν όχι περισσότερο. Ο συνδυασμός ορεινού όγκου και ακτογραμμής την καθιστά ιδανικό προορισμό 12 μηνών τον χρόνο.

Ο εναλλακτικός τουρισμός, ο τουρισμός φύσης και δραστηριοτήτων, είναι παγκόσμια τάση και θα μπορούσε να βρει εδώ ιδανικό πεδίο εφαρμογής. Ταυτόχρονα, τα αγροδιατροφικά προϊόντα της περιοχής είναι κορυφαίας ποιότητας και μπορούν να στηρίξουν μια ισχυρή, βιώσιμη αγροτική ανάπτυξη.

Ο θρησκευτικός τουρισμός προσφέρει ακόμη μια ευκαιρία, με τις πολυάριθμες ιστορικές Ιερές Μονές της Φωκίδας να αποτελούν κρυμμένους θησαυρούς πνευματικότητας και πολιτισμού.

Οι Δελφοί, παγκοσμίου φήμης προορισμός, παραμένουν εκτός τουριστικών πακέτων, τη στιγμή που η Αθήνα δέχεται τουρίστες όλο τον χρόνο.

Την δεκαετία του 60, το θαύμα του ελληνικού τουρισμού βασίστηκε στην λεγόμενη «κλασική διαδρομή», η οποία πέραν της Αθήνας, περιελάμβανε επίσκεψη στους Δελφούς, την Αρχαία Ολυμπία και άλλους αρχαιολογικούς τόπους.

Στις μέρες μας η Αθήνα που έχει αναδειχθεί σε τουριστικό προορισμό καθ όλη την διάρκεια του έτους, είναι αδιανόητο οι Δελφοί να μην έχουν μια ανάλογη επισκεψιμότητα και να βρίσκονται εκτός προγραμμάτων.

Ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που θα συνδυάζει ορεινό, θαλάσσιο και πολιτιστικό – ιστορικό τουρισμό, σε σύνδεση με τον αγροδιατροφικό τομέα, θα μπορούσε να βγάλει τη Φωκίδα από το τέλμα.

Και υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι. Ευρωπαϊκά και εθνικά χρηματοδοτικά εργαλεία — αλλά και ιδιωτικά κεφάλαια — μπορούν να στηρίξουν την αναζωογόνηση της υπαίθρου, αρκεί να υπάρχει όραμα, σχέδιο, συνεργασίααλλά κυρίως άτομα με ανήσυχο πνεύμα, γνώση κλπ .

Χρειαζόμαστε ένα συγκεκριμένο αναπτυξιακό πλάνο, με χρονοδιάγραμμα και στάδια υλοποίησης, στο οποίο θα συμμετέχουν η πολιτεία, η αυτοδιοίκηση, οι παραγωγικοί φορείς και οι τοπικές κοινωνίες.

Η ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού (αγροτουρισμός, οικοτουρισμός, πολιτιστικός και θρησκευτικός), η ανάδειξη των τοπικών προϊόντων και η δημιουργία θεματικών διαδρομών και εμπειριών, σε συνδυασμό με:

την ενίσχυση της πρωτογενούς παραγωγής,

τη βελτίωση υποδομών (οδικό δίκτυο, υγεία, εκπαίδευση),

την τεχνολογική αναβάθμιση (γρήγορο διαδίκτυο, 5G, οπτικές ίνες), μπορούν να μετασχηματίσουν τον τόπο.

Επένδυση στον Πολιτισμό και την Κοινωνική Ζωή

Κρίσιμη για την επιτυχία κάθε σχεδίου είναι και η επένδυση στον πολιτισμό και την κοινωνική συνοχή. Η διατήρηση και προβολή της τοπικής παράδοσης, η ουσιαστική στήριξη των πολιτιστικών συλλόγων (και όχι μόνο εφαρμόζοντας «πρακτικές του παρελθόντος» π.χ. η χρηματοδότηση ενός «ανταμώματος» κλπ) και η δημιουργία χώρων συνάντησης και δράσης μπορούν να κάνουν την περιοχή πιο ελκυστική για τις οικογένειες και τους νέους.

Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Ήρθε η ώρα και η Τοπική Αυτοδιοίκηση να αναλάβει τις ευθύνες της στην τοπική ανάπτυξη.

Γνωρίζουμε όλοι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει όμως τα όποια προβλήματα δεν μπορούν να αποτελούν δικαιολογίες για αδράνεια και για έλλειψη πρωτοβουλιών ή εξαντλούνται σε «εκδηλώσεις του Αυγούστου» .

Στην νέα προσπάθεια για την αναγέννηση της Φωκίδας η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί και πρέπει να είναι επικεφαλής.

Η Φωκίδα έχει μέλλον. Το μέλλον που εμείς θα της δώσουμε.

ΞΕΝΟΦΩΝ ΧΑΣΟΥΡΑΣ

ΠΟΛΙΤΕΥΤΗΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΣΤΗ ΦΩΚΙΔΑ