Ένα ουτοπικό (;) όραμα για την Δωρίδα του 2040

Χρόνος ανάγνωσης: 12 λεπτά

Πριν από λίγο καιρό έλαβα μέρος σε μια διαδικτυακή συζήτηση σχετική με το πώς οραματιζόμαστε τον τόπο μας – την Δωρίδα – το μακρινό 2040 ! Η συζήτηση αυτή είναι μέρος της διαβούλευσης που επιχειρείται μεταξύ της ΕΕ και των τοπικών κοινωνιών σε όλη την Ευρώπη , με στόχο να σχεδιασθούν στρατηγικές και δράσεις για την ύπαιθρο χώρα όχι κεντρικά και από ψηλά (top-down) αλλά οι ανάγκες και προτάσεις να έρθουν από κάτω προς τα πάνω (bottom-up).

Δεκαετίες συζητάμε και γκρινιάζουμε για πράγματα που είτε δεν γίνονται στον τόπο μας είτε γίνονται με αργούς ρυθμούς. Όμως , αν γινόντουσαν και φτάσουμε να ζούμε στο έτος 2040 , τί ακριβώς θα βλέπαμε στη Δωρίδα ;

Ας δούμε μαζί αυτή την μελλοντική εικόνα σε μερικά μόνο σημεία της :

• Βλέπουμε παντού στη Δωρίδα να υπάρχει ασφαλής και απρόσκοπτη κυκλοφορία ανθρώπων και αγαθών σε ασφαλτοστρωμένους και άριστα συντηρημένους δρόμους.
• Βλέπουμε να υπάρχει 100% κάλυψη ευρυζωνικού δικτύου 7G σε όλο τον Δήμο.
• Βλέπουμε την Λίμνη Μόρνου να είναι κέντρο ήπιων αθλητικών και ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων .
• Βλέπουμε την γεωργία, αλιεία και κτηνοτροφία να αναπτύσσεται με την βοήθεια και χρήση ψηφιακών τεχνολογιών σε σύνδεση με δορυφορικά συστήματα πληροφόρησης και ορθολογική διαχείριση των πόρων .
• Βλέπουμε τον Δήμο να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τα αντισταθμιστικά οφέλη που λαμβάνει από τα νερά του Μόρνου και να τα χρησιμοποιεί για το αναπτυγμένο δίκτυο κοινωνικών δομών πρόνοιας και υγείας , την επάρκεια σε νερό , την λειτουργία και συντήρηση του αποχετευτικού δικτύου και των βιολογικών καθαρισμών, την επωφελή διάθεση και αξιοποίηση των απορριμμάτων .

• Βλέπουμε τον ντόπιο πληθυσμό να έχει διπλασιαστεί.
• Βλέπουμε την παραγωγή και μεταποίηση να είναι συγκεντρωμένη σε μεγάλες εξειδικευμένες μονάδες που διαθέτουν την παραγωγή στην αγορά κάτω από το ενοποιημένο σήμα ΠΟΠ “Δωρικό Προϊόν” .

• Βλέπουμε τέλος , το παραλιακό , ημιορεινό και ορεινό μέτωπο να προσφέρουν στον τουρίστα ένα μπουκέτο από ήπιες τουριστικές δραστηριότητες προσαρμοσμένες στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τόπου όπως : αγροτουρισμό, τουρισμός περιπέτειας , αναρριχητικός , πεζοπορικός και περιπατητικός , θρησκευτικός , θαλάσσιος και αθλητικός .

Ενδεχομένως – σίγουρα αρκετοί – θα χαμογελάτε πικρά από αυτά που διαβάσατε παραπάνω !

Ας υποθέσουμε όμως ότι όντως αυτά υπάρχουν το 2040 ! Πώς έγιναν ; Τί δυνάμεις επέδρασαν ώστε να γίνουν εφικτά ; Ποιά φωτεινά μυαλά κάθισαν κάτω σοβαρά το 2021 ή το 2024 και σχεδίασαν ενα πλάνο ανάπτυξης για την επόμενη εικοσαετία ;

Είναι σίγουρο οτι σκέφτηκαν και αποφάσισαν κάτι όπως το παρακάτω : είπαν “ θα βασίσουμε την ανάπτυξη της Δωρίδας σε δύο πυλώνες : α) στην ανάπτυξη του αγροκτηνοτροφικού τομέα β) στην ανάπτυξη ενός ήπιου μοντέλου εναλλακτικού τουρισμού και γ) στην διασύνδεση αυτών των δύο με το πολιτιστικό απόθεμα της περιοχής .” Ή για να το θέσω λίγο πιο τεχνοκρατικά : “η βασική προτεραιότητα θα είναι η ανάπτυξη της υπαίθρου χώρας μέσω της διαφοροποίησης της παραγωγικής της βάσης , μια από τις οποίες είναι η ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού που θα αξιοποιούν τους τουριστικούς και πολιτιστικούς πόρους των αγροτικών περιοχών “..(Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης).

Η παροχή λοιπόν ενισχύσεων για επενδύσεις σε τουριστικές υποδομές & εγκαταστάσεις και η διασύνδεση του αγροδιατροφικού τομέα με τον τουρισμό , είναι το πρώτο ζητούμενο. Ζητούμενο όμως είναι και η απλούστευση των γραφειοκρατικών διαδικασιών των προγραμμάτων τύπου Leader . Και βέβαια ζητούμενο είναι η ύπαρξη ενός Τοπικού Χωροταξικού Πλάνου όπου θα εντοπίζει πού θα γίνει τί !

Το τρίτο ζητούμενο είναι η ανάδειξη του τουρισμού ως εναν εντατικό παράγοντα ανάπτυξης της οικονομίας της Δωρίδας Φωκίδας , αξιοποιώντας τις τρέχουσες ή/και αναδυόμενες απαιτήσεις / προτιμήσεις των τουριστών ( αγροτουρισμός – γαστρονομία – αναψυχή – άθληση ).

Χρειάζεται λοιπόν κάποιος κεντρικός σχεδιασμός για να γυρίσει η κατάσταση ! Είμαι σίγουρος ότι υπάρχει ! Δεν είμαι σίγουρος ότι υπάρχει θέληση να εφαρμοστεί στην κατεύθυνση που προτείνω !

Υπάρχουν άλλες προτεραιότητες ( πεζούλες , τοιχεία , διευθέτηση ομβρίων , χρηματοδότηση πανηγυριών κλπ ).

Στον τουρισμό πχ πρέπει να καταλάβουμε τί λείπει απο το πακέτο που προσφέρει η Περιφέρεια και υπάρχει η εξής πραγματικότητα : το 2017 η μέση δαπάνη ενός τουρίστα στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος ήταν 301€ , το 2018 ήταν 353€ , το 2019 ήταν 265€ , το 2023 ήταν 336 ενώ ο μέσος όρος της Ελλάδος ήταν 482€ το 2019 και 546,4 ευρώ το 2023. Θα πρότεινα λοιπόν ο Δήμος ως θεσμικό όργανο

α) να συστήσει Επιτροπή Ανάδειξης & Διαχείρισης Τουριστικών Δραστηριοτήτων σε συνεργασία με ντόπιες συλλογικότητες (Local Action Groups) που θα επιμεληθεί το μαστερ πλαν των αναγκαίων παρεμβάσεων στον τουρισμό και θα αναζητήσει χρηματοδοτικούς πόρους και

β) με την ίδια λογική να συσταθεί γραφείο Αγροτικής Ανάπτυξης που θα αναλάβει να υλοποιεί αυτά που η ΕΕ σχεδιάζει για τον τόπο και που σύντομα αφορούν σε μεταφορά γνώσεων και καινοτομίας ,υποστήριξη βιωσιμότητας και ανταγωνιστικότητας του αγρότη , αποκατάσταση , διατήρηση και βελτίωση των οικοσυστημάτων και τέλος , κοινωνική ενσωμάτωση & οικονομική ανάπτυξη . Για να τα κάνω πιο κατανοητά , παραθέτω τους στόχους της τρέχουσας ΚΑΠ :

• Διασφάλιση ενός σωστού εισοδήματος για τον αγρότη και προστασία από διακυμάνσεις της τιμής
• Αύξηση της ανταγωνιστικότητας
• Επανατοποθέτηση / εξισορρόπηση στην αλυσίδα διατροφής
• Δράσεις για την κλιματική αλλαγή
• Διαφύλαξη του τοπίου και της βιοποικιλότητας
• Προστασία της “υγείας” της τροφής

Το τι δέον γενέσθαι , καθίσταται κάπως φανερό :

1)  Είναι αυτονόητο ότι το κεντρικό κράτος θα επενδύσει στην απρόσκοπτη και ασφαλή διακίνηση ανθρώπων και αγαθών σε όλη την Δωρίδα είτε κατ’ ευθείαν μέσω Σχεδίων Τοπικού Χωροταξικού είτε μέσω του ΠΔΕ της Περιφέρειας ( πχ δεν είναι νοητό να μην περνούν πούλμαν και μεγάλα φορτηγά μέσα από το χωριό Συκιά λόγω στενότητας του δρόμου και να μην μπορεί να συνδεθεί η έδρα του Δήμου , το Λιδωρίκι , με την πρωτεύουσα της Περιφέρειας την Λαμία ).

2)  Δήμος και εταιρείες κινητής φροντίζουν να απλώσουν δίκτυο internet παντού (5G το 2024 , 6G το 2030 και 7G το 2040 ).

3)  Ο Δήμος θα έχει συστήσει και λειτουργήσει αποτελεσματική Επιτροπή Διαχείρισης Τουριστικού Πακέτου Δωρίδας με παράλληλη ανάδειξη του πολιτιστικού πλούτου της περιοχής (πχ βλέπω ότι η “Πολιτιστική Διαδρομή Οιδίπους “ σταματάει στην Άμφισσα και τους Δελφούς !! Φαίνεται ότι η συνέχισή της στην Δωρίδα μέσω Ντουβροβίτσας στα ορεινά ή Ερατεινής στα πεδινά, είναι κακοτράχαλη και σκόπιμο είναι να μην γίνει !!

4) Οι μονάδες αγροτικής τοπικής δράσης – σε συνεργασία με τον Δήμο – να αναπτύξουν προγράμματα υποχρεωτικής εκπαίδευσης των αγροτών στις νέες τεχνολογίες , να προωθήσουν προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας , προϊόντων ΠΟΠ και ΠΓΕ , ανάπτυξη τοπικών φυλών αμνοεριφίων και όλα αυτά κάτω από ένα κοινό brand / σήμα πχ “ΔΩΡΙΚΗ ΓΗ” ). Είναι σίγουρο ότι τέτοια προγράμματα θα τύχουν χρηματοδότησης από τα λεγόμενα “Αναπτυξιακά Προγράμματα Υπαίθρου¨( Rural Development Programs ) μέσω του ταμείου EAFRD.

5)  Δεν θίγω εδώ το μέγα θέμα του φθίνοντος δημογραφικού της Δωρίδας και της επακόλουθης ερημοποίησης του ορεινού μετώπου διότι θα πηγαίναμε πολύ μακριά το πράγμα . Ελπίζω η υλοποίηση των προαναφερομένων , να επιφέρει θετικές επιπτώσεις στη μείωση του προβλήματος .

Ελπίζω εσείς , εκεί πίσω στο 2024 , να αντιληφθείτε ότι εμείς , εδώ στο 2040 , εφαρμόσαμε το ρητό “συν Αθηνά και χείρα κίνει” . Δεν καθίσαμε άπρακτοι ! Βρήκαμε τους τρόπους μέσα από την στενότητα των πόρων και την επιλογή των κατάλληλων προγραμμάτων και προσώπων , να φτάσουμε τα πράγματα εκεί που εσείς οραματιζόσασταν το μακρινό 2021 ή το πιο κοντινό 2024 !

Η παρούσα διαδικασία σύνταξης Τοπικού Χωροταξικού Σχεδίου για την Δωρίδα , μπορεί να  αποτελέσει μια εξέχουσα ευκαιρία ανάταξης του τόπου μας . Αρκεί οι κατά δημοτική ενότητα φορείς , σύλλογοι , προεδρεία χωριών , ενημερωμένοι πολίτες κλπ , καθίσουν γύρω από ένα τραπέζι όλοι μαζί και δώσουν στους μελετητές μια ολιστική πρόταση κατά την φάση της διαβούλευσης !

Σημ : καλού κακού , ας ξεφυλλίσουν και το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του Δήμου Δωρίδος !

 * ο Μάκης Κυριανάκης είναι π. Γεν. Διευθυντής της  Kodak Ελλάδος, με καταγωγή από το Λευκαδίτι Δωρίδας