Δ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ : Η Κατά το Σύνταγμα έννοια του Γάμου – Θεμελιώδεις προϋποθέσεις εγκυρότητας

Χρόνος ανάγνωσης: 13 λεπτά

Από αρχαιοτάτων η  «οικιακή εστία», είναι δεμένη άρρηκτα με «τη λατρεία των προγόνων[1] και φανερώνει τον πυρήνα αυτής , το μόριο της κοινωνικής ζωής, την οικογένεια[2], που διαμορφώνει  το «Γένος»[3].   Αυτή την αναφορά κάνουν οι ήρωες του 1821 όταν διατύπωναν την αναγκαιότητα  του αγώνα τους για την ανάσταση του γένους^[4], εν προκειμένω  των Ελλήνων.

 Σήμερα στο πλαίσιο της εθνικής κυριαρχίας, θεωρίας που επικρατεί τον 19^ο Αιώνα, μετά την πτώση των αυτοκρατοριών,  θεμελιακής φύσης  για τη συντήρηση και την προαγωγή του έθνους κατά το Σύνταγμα είναι  ρητώς η Οικογένεια[5].  Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος που  θέτει αυτοτελώς, στα προστατευόμενα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα από το κράτος, την οικογένεια, όπως το  γάμο, τη μητρότητα  και  την παιδική  ηλικία .

Αποτελεί  δηλαδή αυτή η διάταξη του Συντάγματος θεμελιακή θεσμική εγγύηση[6] και προστατεύει  «ὡς προς την ουσιαστική τους δομή τόν γάμο και την οικογένεια»[7]. Ειδικά για τις  Πολύτεκνες οικογένειες στο άρθρο 21 του Συντάγματοςσημειώνεται ότι,«[…] έχουν δικαίωμα ειδικής φροντίδας από το Kράτος» (άρθρο 21 Παρ.2), ενώ επίσης διατυπώνεται η υποχρέωση του Κράτους να λαμβάνει όλα  τα αναγκαία  μέτρα για το σχεδιασμό  και την εφαρμογή δημογραφικής πολιτικής.

Στη βάση αυτών των  διατάξεων  του Συντάγματος το κράτος υποχρεούται να  μεριμνά για τη διασφάλιση συνθηκών αξιοπρεπούς διαβίωσης όλων των πολιτών μέσω ενός συστήματος ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, όπως νόμος ορίζει[8].

Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, ο Γάμος κατά το Σύνταγμα μπορεί να μην συνδέεται άμεσα με την οικογένεια, γιατί αυτός δεν γίνεται  οπωσδήποτε χάριν της οικογένειας,  ανεξάρτητα από την ενδεχόμενη δημιουργία οικογένειας,παρίσταται όμως ως ο μόνος έγκυρος γάμος  με μόνο τα ετερόφυλα ζεύγη, που για το ελληνικό δίκαιο προστατεύεται από το Σύνταγμα[9].  

Κάθε άλλη μορφή που σχετίζεται με τη συμβίωση ανθρώπων είναι απλή Ένωση και κατά το Ελληνικό Δίκαιο δεν ταυτίζεται με το γάμο και το Σύνταγμα. Τέτοια μορφή Ένωσης ανθρώπων είναι το σύμφωνο συμβίωσης  το οποίο έχει θεσμοθετηθεί καθόλα[10].

Συνεπώς το πρόβλημα της συμβίωσης των ομόφυλων ζευγαριών  έχει λυθεί με το υπάρχον σύμφωνο συμβίωσης όπως  και με τη δυνατότητα διαθήκης,με την οποία διευθετούνται τα προβλήματα καταγωγής των παιδιών, διατροφής, κληρονομικού δικαίου, ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα. 

Επομένως είναι απορίας άξιο πως ενώ ο θεσμός αυτός του συμφώνου συμβίωσης υφίσταται τουλάχιστο πάνω από δεκαετία, τη χρήση αυτού του θεσμού από ομόφυλα ζεύγη τόσο ανδρών  όσο και γυναικών έχουν κάνει μόλις 500 τον αριθμό συνολικά ( επίσημα στοιχεία)[11].

Και εδώ τίθεται έντονα το Ερώτημα,σε τι εξυπηρετεί  η παροχή δυνατότητας τέλεσης Γάμου σε ομόφυλα ζεύγη, που ειρήσθω εν παρόδω αν αυτό συμβεί θα δημιουργήσει γάμους  ανυπόστατους και εξ υπαρχής άκυρους. Στο ελληνικό δίκαιο όχι μόνο δεν προβλέπεται αλλά ούτε και στο δίκαιο της ΕΣΔΑ (βλ. άρθρο 8 παρ.1 ΕΣΔΑ)που υποχρεώνει σε κάτι τέτοιο (άρθρο 12)[12]τουναντίον αναφέρεται σε  γάμο άνδρα και γυναίκας.

Σύμφωνα δε, με την  Ελληνική θεωρία^[13] , « […]ο γάμος αποτελεί θεσμό, τόσο με τη νομική έννοια του θεσμού, αλλά και την  έννοια  της ελεύθερης υπαγωγής δύο ετερόφυλων προσώπων σε μία Ένωση (κοινωνία βίου»), ἡ οποία ρυθμίζεται οπό κανόνες αναγκαστικού δικαίου(juscogens )  και παράγει αποτελέσματα (έννομες σχέσεις) ανεξάρτητα οπό το αν το ήθελαν ἤ όχι τα μέρη. Ἡ τεκνοποιία είναι συνήθης σκοπός του γάμου, όχι όμως απαραίτητος».

Επομένως , τέτοια πρωτοβουλία θεσμοθετήσεως «γάμου «ομοφύλων» θεωρούμε ότι έχει στόχο την εκ θεμελίων κατάργηση του έθνους, όσο κι αν φαίνεται ότι στοχεύει στη λύση δήθεν του προβλήματος  των ομόφυλων ζευγαριών, όπως επίσης στοχεύει  και στον περιορισμό του κύκλου των συγγενών (Βλ Μελέτη ΕΕ για τον περιορισμό αυτού του κύκλου ανά χώρα μέχρι το 2050). 

Για το σκοπό αυτό άλλωστε, της διαλύσεως της ιδέας αλλά και του σώματος του Έθνους, χάριν της ΝΤΠ,  εργάζονται τόσο από αριστερά όσο και από τα δεξιά με το δικό τους τρόπο ο καθέναςεδώ και καιρό. Τούτο πλέον είναι έκδηλον εδώ και πολλά χρόνια με πολλές πρωτοβουλίες σε βάρος του έθνους και του Ελληνικού Λαού.

 Εκ των ανωτέρω σαφώς και ευθέως προκύπτει ότι στην ελληνική έννομη τάξη  ο θεσμός του Γάμου νοείται μόνο ανάμεσα σε πρόσωπα  ετερόφυλα   και αυτόν το Γάμο θέτει το   Σύνταγμα   υπό την προστασία  του Κράτους. Αποτελεί δε θεσμική εγγύηση η προστασία του συμφέροντος των τέκνων, η παιδική  ηλικία,υπό την αυτοτελή ύπαρξη της οικογένειας   και της  μητρότητας.

Ας καταλάβουν επί τέλους και ας  το κατανοήσουν πια ότι οι Έλληνες αυτής της δεκαετίας είναι τουλάχιστο υποψιασμένοι και κανείς δεν μπορεί να παίζει με το Σύνταγμα !. Γιατί το Σύνταγμα είναι για τον Ελληνικό Λαό και το Έθνος .

* Ο Δημήτρης Παναγιωτόπουλος είναι Καθηγητής Πανεπιστημίου, Δικηγόρος παρ Αρείω Πάγω και στο ΣτΕ, Πρόεδρος της Ένωσης Δωριέων Επιστημόνων

____________________________

1. Βλ. Μ. Κρουαζέ, Ο Πολιτισμός της Αρχαίας Ελάδας, Δ. Μιτζιλέκης, Γκοβόστης, Αθήνα, σελ. 10. Επ. βλ. Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΔ :, «Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας» μετ. ελλ. Αθήνα 1978, σελ. 202 – 203.
2. Βλ. Χ. Σακελαρίου, «Νέο Λεξικό Δημοτικής» Έκδοση Β’, Αθήνα, σελ. 852, «ομάδα ανθρώπων που συνδέεται με στενούς δεσμούς αίματος».
3. Βλ. J. Morgan (1877), «Η Αρχαία Κοινωνία», N. York, Το Ελληνικό γένος, σελ. 219 κ.επ. Μ. Κρουαζέ :, «Ο Πολιτισμός της Αρχαίας Ελλάδας», όπ.π. σελ. 10.
4. Ο Όμηρος παραθέτει την εικόνα της φρατρίας στην Ιλιάδα όπου ο Νέστορας προτρέπει τον Αγαμέμνονα να κρίνει τους άνδρες κατά φρατρίες : «Κριν άνδρας κατά φύλα, κατά φρήτραςΑγάμεμνων ως φρήτρηφρήτρησιναρήγη φύλα δε φύλοις», βλ. Ομήρου :, «Ιλιάδα», Β΄στίχοι 362 – 363,επ. Βλ. J. Morgan :, «Η Αρχ. Κοιν.», όπ. π., σελ. 246, και Φ. Ένγκελς :, «Η κατ. της οικ., της ατ. Ιδιοκ. και του Κρ.», όπ. π., σελ. 222.
5. Άρθρο 21 παρ 1 του Συντάγματος του 1975, όπως αναγράφονται στο Ψήφισμα της 25ης Νοεμβρίου 2019 της Θ΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων.
6. Βλ. ΣτΕ 910/1994,ΔιΔικ 1994,1214,ΣτΕ 1154/1983,217πρβλ. Βλ Γεώργιος Ποταμιᾶς(2019) Ὁ Γάμος καί ἡ Οἰκογένεια κατά τόἄρθρο 21 παρ. 1 τοῦ Συντάγματος, Σύμβουλος  τῆςἘπικρατείας Ημερίδα Η Ορθοδοξία Απέναντι στην Σύγχρονη Άρνηση: Σεφ 18 Μαϊου 2019.
7. Βλ Γεώργιος Ποταμιάς (2019) Ὁ Γάμος καιηΟικογένεια κατά τοάρθρο 21 παρ. 1 όπ.π.
8. Βλ. Ελεγκτικό Συνέδριο: ΑΡΘΡΟ 21 – Προστασία Οικογένειας, Γάμου, Μητρότητας και Παιδικής Ηλικίας, Δικαιώματα Ατόμων με Αναπηρίες σε https://www.elsyn.gr/el/node/948 .
9. Βλ. Ρόη Δ. Παντελίδου (2024) Ο γάμος ως ένωση δύο προσώπων διαφορετικού φύλου :σε https://www.tovima.gr/2024/01/15/opinions/o-gamos-os-enosi-dyo-prosopon-diaforetikou-fylou/
10. Βλ. Ν 4356/2015(ΦΕΚ Α’181/24-12-2015 Σύμφωνο Συμβίωσης, Άρθρο 1 Σύσταση.
11. Βλ. και ΣτΕ με Αριθ. 203/2018 που έκρινε ὅτι: «Μέτόν ν.4356/2015 κατοχυρώνεται, σέ συμφωνία πρόςτίς διατάξεις τοῦ Συντάγματος καίτῆς Ε.Σ.Δ.Α. περί ἰσότηταςκαίἀπαγόρευσηςτῶν διακρίσεων, ἐλεύθερηςἀνάπτυξηςτῆς προσωπικότητας καίσεβασμοῦτῆςἰδιωτικῆςκαίοἰκογενειακῆςζωῆς κάθε πολίτη, τό δικαίωμα ἐνηλίκων προσώπων, ἑτεροφύλων ἤ ὁμοφύλων, νάἀναλαμβάνουν, μέτή σύνταξη συμβολαιογραφικοῦἐγγράφου, πού καταχωρίζεται στά προβλεπόμενα ληξιαρχικά βιβλία, ἀμοιβαία δέσμευση σέ μόνιμη κατ’ ἀρχήν συμβίωση, ἡ ὁποίαἀναγνωρίζεταιἀπότήνἔννομη τάξη καί ρυθμίζεται ἐν μέρει κατ’ ἐνάσκησητῆςσυμβατικῆςἐλευθερίαςτῶν συναινούντων μερῶνκαίἐν μέρει βάσει κανόνων ἀναγκαστικοῦ δικαίου, κατ’ ἀνάλογηἐφαρμογή διατάξεων νόμου περί γάμου, σχέσεων τῶν συζύγων καί πάσης φύσεως δικαιωμάτων τους.
12. Βλ άρθρο 12 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τον Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), σύμφωνα με το οποίο ο άνδρας και η γυναίκα έχουν το δικαίωμα να συνάπτουν γάμο, διακρίνει τη διαφορά φύλου στη σύναψη γάμου.
13. βλ. Ι. Σπυριδάκη, Εγχειρίδιο Οικογενειακού Δικαίου, σελ. 46 ἑπ.