Όλες οι προτάσεις της Ένωσης Δωριέων Επιστημόνων για την παλιγγενεσία του 1821 και τη Δωρίδα

Χρόνος ανάγνωσης: 27 λεπτά

Σημαντικές και πρωτοπόρες είναι οι προτάσεις που υλοποιούνται από την Ένωση Δωριέων Επιστημόνων (ΕΔΕΠ) για την παλιγγενεσία του 1821 και τους εορτασμούς για τα 200 χρόνια 1821 – 2021.

Αναλυτικά παρουσιάζουμε όλο το φάσμα των προτάσεων αυτών:

1. Η Ε.Δ.ΕΠ συμμετέχει ως μέλος στην Επιτροπή Δωρίδα ’21 του Δήμου Δωρίδος
2. Προτάσεις έργου και υποέργων που υποβλήθηκαν από τον Δήμο Δωρίδος στο Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» του Υπουργείου Εσωτερικών μετά από σχετική πρόσκληση.

Η πρόταση έργου και των υποέργων εγκρίθηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών στις 26/7/2021 και εξασφαλίστηκε η χρηματοδότησή τους. Είναι σε εξέλιξη οι διαδικαστικές ενέργειες.

Πρόταση Έργου

• Παραγωγή Ντοκιμαντέρ για τη Δωρίδα της Επανάστασης του 1821 και την ιστορία της.

Αντικείμενο

Η ταινία έχει ως κύριο θέμα τη συμβολή των Δωριέων στην Επανάσταση του 1821, θα καταγράψει τη φυσική ομορφιά Δωρίδας, την ιστορική συνέχεια και σημασία της.

Θα είναι μια ζωντανή συνομιλία με το παρελθόν και το παρόν, ως συνέχεια ενός τόπου μέσα από την παράδοση, τις θυσίες και τους αγώνες του.

Το όνομα και η περιοχή της Δωρίδας έχουν μεγάλη ιστορική σημασία που ξεκινά από τα αρχαία χρόνια και μένει ζωντανή μέχρι σήμερα.

Στη διάρκεια της Επανάστασης του ‘21 η Δωρίδα «είδε» αρκετά γεγονότα να εξελίσσονται στα χώματά της και πολλά σημαντικά πρόσωπα να συνδέονται με αυτή, όπως ο Αθανάσιος Διάκος, ο Ιωάννης Μακρυγιάννης, ο Δήμος Σκαλτσάς, ο Αθανάσιος Λιδωρίκης, και πολλοί άλλοι.

Στόχος

Η ταινία με το μοντέρνο και νεανικό της ύφος στοχεύει στην πληροφόρηση των νέων, για τη σημασία και τη σπουδαιότητα των αγώνων που έδωσαν οι πρόγονοί τους.

Σκηνοθετική προσέγγιση

Μετά από έρευνα και προετοιμασία στην περιοχή, θα εντοπιστούν οι άνθρωποι, οι ιστορικοί, οι λαογράφοι, οι ντόπιες μορφές και προσωπικότητες, που θα μιλήσουν για την Δωρίδα.

Την ταινία θα εμπλουτίσουν γραφικές παραστάσεις και τρισδιάστατα μοντέλα σημείων ενδιαφέροντος που δεν υπάρχουν πια, για να μπορέσει ο σύγχρονος θεατής να συνδεθεί με πρόσωπα και καταστάσεις άλλων καιρών.

Το ύφος της ταινίας θα είναι μοντέρνο, νεανικό, με γραφικά, χάρτες κλπ, πλάνα από όλες τις εποχές, ζωντανές κουβέντες με κατοίκους, απόψεις και σχόλια ειδικών, πρωτότυπη μουσική επένδυση, καθώς και μουσική από έθιμα και γιορτές της Δωρίδας.

Προώθηση

Για ολοκληρωμένη καμπάνια, εκτός από την ταινία θα παραχθεί και  σύντομη έκδοση της ταινίας, ώστε να «ανέβει» στα socialmedia, για προώθηση σε πιο νεανικό κοινό.

Παράλληλα, η ταινία θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Δήμου και θα προωθηθεί στους τηλεοπτικούς σταθμούς εθνικής και τοπικής εμβέλειας.

• Επιστημονική καταγραφή, μουσική εκτέλεση και ερμηνεία τραγουδιών της Επανάστασης του 1821 που πλαισιώνουν μουσικά το έργο (Soundtrack Ντοκιμαντέρ)

Αντικείμενο

Επιστημονική καταγραφή, μουσική εκτέλεση, ερμηνεία και παραγωγή, των σημαντικότερων ηρωικών παραδοσιακών τραγουδιών, της Δωρίδας, με τα αυθεντικά ποιητικά τους κείμενα και σχόλια, σε μορφή συλλεκτικού δισκογραφικού έργου.

Τα τραγούδια αυτά αποτελούν αδιάψευστο μάρτυρα εκείνης της περιόδου. Μέσα στα ποιητικά τους κείμενα, βρίσκονται «μπολιασμένα» τα κατορθώματα των αγωνιστών της Δωρίδας, σε συνδυασμό με τον χαρακτήρα, τον βίο και την δράση τους. Τμήματα των τραγουδιών θα πλαισιώσουν μουσικά το ντοκιμαντέρ.   

Στόχος

Τα ηρωικά παραδοσιακά τραγούδια της Δωρίδας να γίνουν κτήμα των πολιτών, των μαθητών, των επισκεπτών, των ερευνητών, αλλά και όλων των Ελλήνων. Με τη διανομή τους στα σχολεία, θα αποτελέσουν  κίνητρο και πολύτιμο «εργαλείο» στην ενίσχυση της διδασκαλίας για την τοπική ιστορία.

Η έρευνα αυτή θα συμβάλει στη σαφή γνώση του αντικειμένου (μελωδική γραμμή, ρυθμική κατασκευή, ποιητικό κείμενο και γνήσιο μουσικό ύφος των τραγουδιών).

Το δισκογραφικό έργο θα περιλαμβάνει

α) Θήκη με 2 ή 3 ψηφιακούς δίσκους ακτίνας (cd), ανάλογα με τον αριθμό των τραγουδιών.

β) Ένθετο πολυσέλιδο βιβλιαράκι, με τα γνήσια ποιητικά κείμενα των τραγουδιών την ιστορία τους και σχόλια.

• Επικοινωνία του έργου μέσω του Αθλητικού αγώνα «Αγώνας για την Ελευθερία»

Αντικείμενο

Επικοινωνία του έργου στη διοργάνωση υπερ-μαραθωνίου με σκοπό την γνωριμία, προβολή και ανάδειξη των ορεινών – κυρίως –  περιοχών της Φωκίδας και πιο συγκεκριμένα των ιστορικών περιοχών, πεδίων μαχών, ιστορικών Μονών, ιστορικών και λαογραφικών μουσείων, λοιπών στοιχείων πολιτιστικής κληρονομιάς, περιοχών φυσικής ομορφιάς, ορεινών διαδρομών, σημείων που θα προβληθούν στο έργο.

3. Δράσεις και Έρευνες της Ε.Δ.ΕΠ που υιοθετήθηκαν από την Επιτροπή Δωρίδα ’21, και αναμένεται η χρηματοδότηση τους από τον Δήμο Δωρίδος.

• Απομνημονεύματα» Αθανασίου Λιδωρίκη

Αντικείμενο

Επιμέλεια και έκδοση σε νέα μορφή των απομνημονευμάτων του Αθανασίου Λιδωρίκη, που γεννήθηκε στο Παλαιοκάτουνο σημερινό Κροκύλειο Δωρίδος το 1788 και πέθανε στην Αθήνα το 1868. Υπήρξε μία από τις σημαντικότερες μορφές προκρίτων της Ρούμελης που έδρασαν στην Ελληνική Επανάσταση.

Έγραψε Απομνημονεύματα, τα οποία έχουν σωθεί αποσπασματικά. Παραμένουν όμως άγνωστα και δυσπρόσιτα για το ευρύ κοινό, με αποτέλεσμα να μην έχουν αξιοποιηθεί στο βαθμό που θα μπορούσαν, παρά τον πλούτο τον πληροφοριών που περιέχουν για την προεπαναστατική περίοδο και τις πρώτες ημέρες της Επανάστασης.

Στόχος

Η νέα έκδοση των απομνημονευμάτων του Αθανασίου Λιδωρίκη, μαζί με τα σχετικά παραρτήματα, θα δώσει νέα πνοή σε μια σημαντική, σχεδόν αγνοημένη, ιστορική πηγή που αναφέρεται στη Δωρίδα.

• Ερευνητική πρόταση «Το Οικιστικό Δίκτυο της Δωρίδας στα χρόνια της Επανάστασης του 1821»

Το ευρύτερο πλαίσιο του ερευνητικού έργου

Οι πολεμικές συγκρούσεις σε συνδυασμό με τις μετακινήσεις πληθυσμιακών ομάδων είχαν σημαντικές επιπτώσεις στην οικιστική και πληθυσμιακή συγκρότηση των εδαφών που είχαν απελευθερωθεί.

Η μακρά πολεμική αναταραχή σε συνδυασμό με τα προσφυγικά ρεύματα επέδρασαν σημαντικά στα εδάφη της Στερεάς και πιο συγκεκριμένα στο οικιστικό δίκτυο της Δωρίδας, καθώς οικισμοί αποψιλώθηκαν από τους κατοίκους τους ή δέχθηκαν νέους και άλλοι μετακινήθηκαν ή εγκαταλείφθηκαν.

Κατά τη διάρκεια του ερευνητικού έργου θα συγκεντρωθούν μαρτυρίες για τον πληθυσμό των οικισμών της Δωρίδας και θα αναρτηθεί ψηφιακά σε επεξεργασμένη μορφή απογραφικού χαρακτήρα υλικό για το μέγεθος του πληθυσμού και τη σύνθεσή του.

Στόχος του ερευνητικού έργου

Ο στόχος του ερευνητικού έργου είναι να μελετηθεί η ρευστή αυτή κατάσταση που δημιουργήθηκε στα χρόνια του Αγώνα προκειμένου:

α) Να αποκατασταθεί ο χάρτης των οικισμών της εποχής και να παρουσιαστεί μία συνεκτική και κατά το δυνατόν αναλυτική εικόνα του μεγέθους, της θέσης και της εθνοπολιτισμικής σύνθεσης της περιοχής πριν ξεσπάσει η επανάσταση, καθώς και τη στιγμή έναρξής της,

β) Να διερευνηθούν οι επιπτώσεις και οι μεταβολές στον πληθυσμό, στις υποδομές και στη συγκρότηση των οικισμών, στα οκτώ και πλέον χρόνια των πολεμικών συγκρούσεων,

γ) Να αποδοθεί η οικιστική συγκρότηση της Δωρίδας στα Καποδιστριακά χρόνια και στην πρώτη Οθωνική περίοδο, όταν πλέον αποκαθίσταται η ειρήνη στην περιοχή.

• Επιστημονικό Συνέδριο

Αντικείμενο

Πραγματοποίηση Συνεδρίου, με την συμμετοχή έγκριτων επιστημόνων ερευνητών και μελετητών, για να αναδειχθούν οι αφανείς πλευρές και αθέατες πτυχές του Αγώνα και μάλιστα υπό το κράτος των συνθηκών που επικρατούσαν την εποχή εκείνη, στο επίπεδο της καθημερινής ζωής σε όλους τους τομείς οικονομικής, πολιτικής, πολιτισμικής και άλλης μορφής ζωής, των επικρατούντων  ηθών και εθίμων, ώστε στο πλαίσιο του εορτασμού να αναδειχθεί μια κατά το δυνατόν συνολική όψη του μεγέθους και των δυνατοτήτων του Αγώνα, ο οποίος τελικώς κατέστη νικηφόρος και ιδρύθηκε το ελληνικό κράτος.

Στόχος

Το Συνέδριο θα συμβάλει στην ανάδειξη των γνωστών, αλλά και των αφανών πτυχών του πολύπλευρου Αγώνα των Δωριέων για την εθνική παλιγγενεσία, στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821.

Τόπος και ημερομηνίες διεξαγωγής

Το Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στην κεντρική αίθουσα του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών στην Αθήνα. Οι ημερομηνίες διεξαγωγής του Συνεδρίου είναι 5-6 Νοεμβρίου 2021 και εναλλακτικά 18-19 Μαρτίου 2022, ανάλογα με την εξέλιξη της πανδημίας.

• Ο ρόλος των Δωριέων Αγωνιστών στο 1821. Προεπαναστατικές και μετεπαναστατικές προβολές

Αντικείμενο του ερευνητικού έργου

Το αντικείμενο του ερευνητικού έργου συνίσταται στην λεπτομερή καταγραφή, τεκμηρίωση, ερμηνεία και ανάδειξη της ιστορικής σημασίας της περιοχής και των ανθρώπων της στην Ελληνική Επανάσταση.

Το ευρύτερο πλαίσιο του ερευνητικού έργου

Το ιδιαίτερο γεωμορφολογικό περιβάλλον της περιοχής, ευνόησε αναμφισβήτητα την πλήρη ανάπτυξη του κλεφταρματολισμού.

Η Δωρίδα υπήρξε γενέτειρα σπουδαίων οπλαρχηγών με συμβολή στο στρατιωτικό σκέλος του Αγώνα.

Οι συνθήκες ένταξης και δράσης του προεπαναστατικού αρματολικιού, οι νοοτροπικές συνήθειες των φορέων της δράσης μέσα στο συγγενικό δίκτυο της φατρίας και οι σχέσεις με τα γειτονικά αρμοτολίκια, διαμόρφωσαν τους όρους συμμετοχής των Δωριέων στο 1821.

Τα σχετικά ερωτήματα που γεννώνται σχετίζονται με:

α) Την επίδραση που δέχθηκαν αρκετοί από τους οπλαρχηγούς, θητεύοντας στην αυλή του Αλή Πασά των Ιωαννίνων,

β) Τη μη στερέωση της οικογενειακής αρματολικής παράδοσης στη Δωρίδα, υπό την έννοια ότι κανείς από τους πρωταγωνιστές – οπλαρχηγούς δεν καταγόταν από οικογένεια οπλαρχηγών, σε αντίθεση με ότι συνέβη στη Δυτική Στερεά Ελλάδα και τα γειτονικά αρματολίκια της ανατολικής (Κραβάρων, Πατρατζικίου, Ασπροποτάμου, Ζυγού),

γ) Τη διείσδυση του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, εκπροσώπου των δυτικών φιλελεύθερων ιδεών στον ορεινό χώρο των οπλαρχηγών της Δωρίδας,

δ) Τους όρους  εκπροσώπησης των Δωριέων στις Επαναστατικές Εθνοσυνελεύσεις,

ε) Τη συνεισφορά τους σε στρατιωτικά δρώμενα εκτός περιοχής Δωρίδας.

Από τα ερευνητικά ερωτήματα – υποθέσεις εργασίας, προκύπτει ότι η περιοχή της Δωρίδας ακολούθησε μια εντελώς διαφορετική πορεία σε σχέση με τις γειτονικές περιοχές εντασσόμενη στην Επανάσταση.

Η εξέταση αυτής της πορείας μπορεί να συνεισφέρει στην ανάδειξη πτυχών του αρμοτολικού φαινομένου οι οποίες θα εμπλουτίσουν την υφιστάμενη βιβλιογραφία, προσφέροντας νέα εργαλεία ερμηνειών. 

• Συγκέντρωση Υλικού για την δράση όχι ιδιαίτερα γνωστών Δωριέων αγωνιστών στην Επανάσταση

Αντικείμενο

Η ανάδειξη της δράσης και άλλων αγωνιστών της Δωρίδας, με σκοπό να παρουσιαστεί ένα ερευνητικό έργο ιστορικού περιεχομένου με έμφαση στη Τοπική Ιστορία.

Στόχος

Η ιστορία σε μικρότερη τοπική κλίμακα. Κυρίως ορμητηρίων και οικιστικών εστιών των αγωνιστών, με έμφαση σε όσους δεν αποτέλεσαν ηγετικές  μορφές, αλλά είχαν καθοριστική συμμετοχή ως απλοί αγωνιστές, διότι χωρίς αυτούς τους «στρατιώτες», δεν θα υπήρχε καμία επαναστατική δυναμική.

• Υποστήριξη πρότασης – εισήγησης για κατασκευή και τοποθέτηση μνημείου πεσόντων Δωριέων στον Κήπο Ηρώων Μεσολογγίου

Αντικείμενο

Η ΕΔΕΠ υποστηρίζει την πρόταση – εισήγηση του Αντιπροέδρου της Κωνσταντίνου Αντωνόπουλου και του Προέδρου Δασκάλων και Νηπιαγωγών Δωρίδος Κωνσταντίνου Ηλιόπουλου, προς το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Δωρίδος για την κατασκευή και τοποθέτηση στον Κήπο Ηρώων Μεσολογγίου, μνημείου πεσόντων αγωνιστών της Δωρίδας στις πολιορκίες και την έξοδο.

Στόχος

Ελάχιστος φόρος τιμής στους γνωστούς  καταγραμμένους και τους άγνωστους αγωνιστές που πρόσφεραν τη ζωή τους για την ελευθερία της πατρίδας.

• Συνεργασία με συλλόγους διδασκόντων και υποστήριξη δράσεων με τη συμμετοχή των μαθητών της Δωρίδας.

Ήδη έχει υπάρξει επαφή του Προέδρου και του Αντιπροέδρου της Ε.Δ.ΕΠ με τους Συλλόγους διδασκόντων, τους Διευθυντές και εκπαιδευτικούς των Γυμνασίων και Λυκείων Ερατεινής, Ευπαλίου και Λιδωρικίου και η Ε.Δ.ΕΠ είναι αρωγός στις δράσεις που έχουν επιλέξει.

Στόχος

Η ευαισθητοποίηση, πληροφόρηση και βιωματική προσέγγιση της νέας γενιάς στα θέματα τοπικής ιστορίας της Δωρίδας, σχετικά με τη συμμετοχή και συμβολή των Δωριέων στην Επανάσταση του 1821.

• Δημιουργία Δημόσιου Ηλεκτρονικού Αρχείου

Αντικείμενο

Διαμόρφωση δημόσιου ηλεκτρονικού αρχείου σε μορφή website, και αρχειακού δίσκου ηλεκτρονικής αποθήκευσης, με σκοπό τη συγκέντρωση και παρουσίαση του υλικού όλων των δράσεων και των επιστημονικών μελετών.

Μεθοδολογία

Με κεντρικό συντονισμό από την Επιστημονική Επιτροπή της Ε.Δ.ΕΠ, το υλικό θα αναρτάται σε κατηγορίες και θα ταξινομείται για κάθε θεματική περιοχή.

Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην ψηφιακή επεξεργασία με ειδική μέριμνα για το φωτογραφικό υλικό, τα ιστορικά χειρόγραφα, κειμήλια, χάρτες, τοπογραφικά, δημόσια έγγραφα, γραφήματα – σχεδιαγράμματα, οικογενειακές στιγμές κτλ, τα οποία εκ της φύσεως τους απαιτούν ειδική επιμέλεια και φροντίδα.

Το υλικό θα υποστεί ψηφιακή επεξεργασία με σύγχρονα εργαλεία χρωματικής βελτίωσης (Adobe Photoshop, Illustrator) και απεικονιστικής ευκρίνειας.

Στόχος

Η ανάδειξη του συνολικού έργου που θα παραχθεί στο πλαίσιο του Προγράμματος Δράσεων και Επιστημονικών Ερευνών, «Η συμβολή των Δωριέων στην Επανάσταση του 1821» και η δημόσια επικοινωνία του.

4. Δράσεις και Έρευνες της Ε.Δ.ΕΠ που συζητήθηκαν στην Επιτροπή Δωρίδα ’21, και αναμένεται η έγκριση και χρηματοδότησή τους σε επόμενη φάση από τον Δήμο Δωρίδος.

• Έκδοση βιβλίου τοπικής ιστορίας

Αντικείμενο

Έκδοση μέρους της Διδακτορικής Διατριβής της Σοφίας Καρύμπαλη, μέλους της Επιστημονικής Επιτροπής της ΕΔΕΠ.

Η Διδακτορική Διατριβή έχει ως τίτλο «Το Επιχείρημα στα Απομνημονεύματα του Στρατηγού Μακρυγιάννη» και περιέχει πλούτο ιστορικών αναφορών τόσο για τον Μακρυγιάννη, όσο και για την επανάσταση.

Στόχος

Ο πλούτος των ιστορικών αναφορών για τον Μακρυγιάννη, τη Δωρίδα και την Επανάσταση, να γίνει κτήμα των Δωριέων, καθώς και των ερευνητών προς άντληση στοιχείων, για το ερευνητικό τους έργο.

• Έρευνα σε Αρχειακό Υλικό

Αντικείμενο ερευνητικού έργου

Επιστημονική έρευνα σε αρχειακό υλικό, Αλή Πασά, Κοινοτήτων, Εκκλησίας, Εθνικής Βιβλιοθήκης, Γενικών Αρχείων του Κράτους, Ιστορικών Αρχείων, Ιδιωτικών Ιστορικών Αρχείων οικογενειών απογόνων αγωνιστών, κλπ, για εκπόνηση μελέτης ή επιπέδου μεταπτυχιακού, για την τοπική προεπαναστατική, επαναστατική, μετεπανασταστική ιστορία της περιοχής που συμπίπτει με τη συγκρότηση του ελληνικού κράτους και την  Οθωνική περίοδο, καθώς και τη συγκρότηση των νέων κρατικών δομών στη Δωρίδα.

Στόχος ερευνητικού έργου

Ανάδειξη της τοπικής ιστορίας της Δωρίδας κατά τα προεπαναστατικά, επαναστατικά και μετεπαναστατικά χρόνια και τη συγκρότηση των κρατικών δομών στη Δωρίδα.

• Σύνταξη Βιογραφικού Λεξικού των Δωριέων Αγωνιστών του 1821

Αντικείμενο, ευρύτερο πλαίσιο έρευνας

Η έρευνα και τεκμηρίωση συμμετοχής Δωριέων ή προσώπων που έδρασαν στη Δωρίδα ως ηγετικές μορφές του αγώνα της παλιγγενεσίας του 1821.

Για τα πρόσωπα αυτά υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες σε αρχειακές πηγές, (Εθνική Βιβλιοθήκη, Γενικά Αρχεία του Κράτους, Γεννάδιος Βιβλιοθήκη, Ιστορικά Αρχεία, Ιδιωτικά Αρχεία οικογενειών απογόνων αγωνιστών κ.ά), μαρτυρίες απομνημονευμάτων αγωνιστών, προφορικές παραδόσεις, λαϊκή παράδοση και δημοτικά τραγούδια, κλπ).

Με το ερευνητικό αυτό έργο θα επιχειρηθεί η εκπόνηση πλήρους βιογραφικού λεξικού των Δωριέων Αγωνιστών του 1821.

Αυτό το γεγονός αποτελεί την μεγαλύτερη ιστοριογραφική αδικία για όλους τους πρωταγωνιστές και τους δευτεραγωνιστές συνεργάτες τους, που συνεπείς στη ριζοσπαστική επιλογή της ρήξης με το οθωμανικό καθεστώς, αλλά και τον πατριωτικό τους όρκο αποτέλεσαν το νευρικό σύστημα της Επανάστασης στη Δωρίδα, τη Ρούμελη και το επαναστατημένο Έθνος.

Στόχος ερευνητικού έργου

Η κάλυψη του κενού της τοπικής ιστοριογραφίας σε σχέση με την πλήρη βιογραφική παρουσίαση των Δωριέων Αγωνιστών ή προσώπων που έδρασαν στη Δωρίδα το 1821.