- Διαφήμιση -
Χρόνος ανάγνωσης: 6 λεπτά
Ο νέος κύκλος έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις επαναφέρει στο προσκήνιο διπλωματικούς και τεχνικούς ορισμούς που διαμορφώνουν ένα ιδιότυπο λεξικό, με το Αιγαίο στο επίκεντρο και το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης να προβάλλει ως καταληκτικός σταθμός.
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΝΗ – ΑΟΖ
Ο θεσμός της ΑΟΖ ισχύει από το 1982 με τη Διεθνή Συνθήκη του ΟΗΕ περί Δικαίου της Θάλασσας. Είναι η θαλάσσια έκταση μέσα στην οποία ένα κράτος έχει δικαίωμα έρευνας ή εκμετάλλευσης των θαλασσίων πόρων. Εκτείνεται πέραν των χωρικών υδάτων μιας χώρας (συνήθως είναι τα 12 ναυτικά μίλια, η Ελλάδα όμως έχει ακόμη 6) και φτάνει στα 200 μίλια από την ακτογραμμή. Δεν περιλαμβάνει μόνο τον βυθό και το υπέδαφος της θάλασσας, όπως η υφαλοκρηπίδα, αλλά και τους φυσικούς πόρους των υπερκείμενων υδάτων του βυθού, την εκμετάλλευση τωνπλουτοπαραγωγικών πηγών,συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής ενέργειας από το νερό και τον άνεμο. Όταν οι ακτογραμμές δύο χωρών απέχουν λιγότερο από 400 ναυτική μίλια έγκειται στις χώρες που τις διεκδικούν να ορίσουν από κοινού θαλάσσια σύνορα. Η ΑΟΖ αποτελεί κυριαρχικό δικαίωμα μιας χώρας σε αντίθεση με τα χωρικά ύδατα που αφορούν πλήρη κυριαρχία.
-- Διαφήμιση --
ΓΚΡΙΖΕΣ ΖΩΝΕΣ
Οι Τούρκοι ανέπτυξαν την καινοφανή θεωρία περί «γκρίζων ζωνών» από τα μέσα της δεκαετίας του ’90.Η θεωρία αυτή «επανερμηνείας» των διεθνών Συνθηκών συνίσταται στην αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας σε μία σειρά νήσων, νησίδων και βραχονησίδων στο Αιγαίο. Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι η ελληνική κυριαρχία υφίσταται μόνο σε εκείνα τα νησιά του Αιγαίου, τα οποία αναφέρονται ονομαστικά στα κείμενα των Συνθηκών με τις οποίες αυτά τα νησιά παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα.
ΔΙΕΘΝΗ ΥΔΑΤΑ
Είναι οι θαλάσσιες περιοχές πέραν των χωρικών υδάτων και της ΑΟΖ. Εκεί δεν ασκείται από κανένα κράτος εθνική κυριαρχία. Όλα έχουν ελευθερία αλιείας, ναυσιπλοΐας, υπέρπτησης.
ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ
Από το 2002 έχουν πραγματοποιηθεί 60 συναντήσεις αξιωματούχων των υπουργείων Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας με στόχο τη διερεύνηση των θέσεων των δύο πλευρών ως προς ενδεχόμενη προσφυγή στηΧάγη για την επίλυση των ελληνοτουρκικών προβλημάτων.Ο 61ος γύρος που επρόκειτο να διεξαχθεί στις 24 Αυγούστου, το πιθανότερο στην Άγκυρα, ματαιώθηκε από την Τουρκία μετά την υπογραφή της ΑΟΖ Ελλάδας – Αίγυπτου.
ΕΘΝΙΚΟΣ ΕΝΑΕΡΙΟΣ ΧΩΡΟΣ (ΕΑΧ)
Η κυριαρχία της Ελλάδας στον αέρα ασκείται εντός 10 ν.μ. από τις ακτές της. Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι αποτελεί διεθνές παράδοξο η Ελλάδα να έχει χωρικά ύδατα 6 ν.μ. και εναέριο χώρο 10 ν.μ. και ότι ο εθνικός εναέριος χώρος ταυτίζεται με το έδαφος και την αιγιαλίτιδα ζώνη. Η Ελλάδα υποστηρίζει ότι το εύρος του εναέριου χώρου μας έχει εθιμική ισχύ, καθώς η Τουρκία για 40 χρόνια δεν το αμφισβήτησε.
NAVTEX
Πρόκειται για διεθνώς προσφερόμενη υπηρεσία που σκοπό έχει τη διασπορά, στα πλοία εν πλω, ναυτιλιακών, μετεωρολογικών και κατεπειγούσης φύσεως πληροφοριών (π.χ. στρατιωτικές ασκήσεις, έρευνες, γεωτρήσεις) που αφορούν τις παράκτιες θαλάσσιες περιοχές. Οι πληροφορίες λαμβάνονται αυτόματα και εκτυπώνονται απευθείας με τηλετυπικό τρόπο. Οι ελληνικές Navtexεκδίδονται από την Υδρογραφική Υπηρεσία του Πολεμικού Ναυτικού που διαθέτει τρεις σταθμούς (Ηράκλειο, Λήμνος, Κέρκυρα).
ΣΕΙΣΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
Πρόκειται για έρευνα από ειδικό σκάφος (σεισμογραφικό) με σκοπό την έρευνα για υδρογονάνθρακες. Τα ανακλώμενα και διαθλασμένα σεισμικά κύματα καταγράφονται από έναν δέκτη (γεωτηλέφωνα ή υδροτηλέφω- να στο νερό) και δίνουν την πρώτη εικόνα της υπόγειας επιφάνειας.
ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΝΗΣΙΩΝ ΑΙΓΑΙΟΥ
Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι η Ελλάδα ότι έχει στρατιωτικοποιήσει τη Λήμνο, τη Σαμοθράκη και τα Δωδεκάνησα κατά παράβαση των Συνθηκών της Λωζάννης (1923) και των Παρισίων (1947) που προβλέπουν απόλυτη αποστρατικοποίηση, αλλά και τα νησιά Ικαρία, Σάμο, Λέσβο, Χίο για τα οποία ισχύει καθεστώς μερικής αποστρατικοποίησης. Η Ελλάδα αντικρούειτους ισχυρισμούς επισημαίνοντας πως για τη Λήμνο και τη Σαμοθράκη οι σχετικές διατάξεις της Συνθήκης της Λωζάννης έχουν ακυρωθεί από τη Συνθήκη του Μοντρέ (1936). Για τα νησιά Χίο, Λέσβο, Σάμος και Ικαρία, η Ελλάδα με τη Συνθήκη τη Λωζάννης ανέλαβε μόνο την υποχρέωση να μηνεγκαταστήσει εκεί ναυτικές βάσεις και οχυρωματικά έργα.
Σε ό,τι αφορά τα Δωδεκάνησα απαντάει ότι η Τουρκία δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος στη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων.
Εκτός αυτών η Ελλάδα υποστηρίζει ότι η χώμα μας, όπως και κάθε άλλο κυρίαρχο κράτος, δεν μπορεί να παραιτηθεί από το φυσικό και νόμιμο δικαίωμά της για άμυνα σε περίπτωση απειλής στρεφομένηςκατά των νησιών της ή οποιοσδήποτε άλλου μέρους της επικράτειάς της. Πόσω μάλλον, τη στιγμή που η Τουρκία, παραβιάζοντας κατάφωρα τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, την απειλεί με πόλεμο.
ΥΦΑΛΟΚΡΗΠΙΔΑ
Ορίζεται ως ο βυθός και το υπέδαφος πέρα από τα χωρικά ύδατα. Εκτείνεται σε απόσταση 200 μιλίων από το σημείο από το οποίο αρχίζει η μέτρηση των χωρικών υδάτων. Όμως τα ύδατα πάνω από τον βυθό, εκτός των χωρικών υδάτων, είναι διεθνή ύδατα.
Για την Ελλάδα η υφαλοκρηπίδα αποτελεί τη μόνη διαφορά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η Ελλάδα υποστηρίζει παγίως ότι όλα τα νησιά δικαιούνται υφαλοκρηπίδα, όπως και τα ηπειρωτικά εδάφη. Συχνά προκαλείται σύγχυση όταν ένα τουρκικό ερευνητικό πλέει εντός ορίων ελληνικής υφαλοκρηπίδας και δημιουργείται η εσφαλμένη εντύπωση πως πλέει εντός ελληνικών χωρικών υδάτων. Στην παρούσα κρίση του Καστελλόριζου αυτό θα σήμαινε ότι το «ΟρούτςΡέις» κινείται σε απόσταση μόλις 6 ν.μ. από το Καστελλόριζο, πράγμα που δεν ισχύει.
ΧΩΡΙΚΑ ΥΔΑΤΑ, ΑΙΓΙΑΛΙΤΙΔΑ ΖΩΝΗ
Τα χωρικά ύδατα περιλαμβάνουν το νερό, τον βυθό, το υπέδαφος και τον υπερκείμενο εναέριο χώρο. Σε αυτή τη θαλάσσια ζώνη το κράτος ασκεί πλήρη κυριαρχία. Σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και τη νέα σύμβαση του 1982, η Ελλάδα έχει δικαίωμα επέκτασης των χωρικών της υδάτων στα 12 ν.μ.
Στο Αιγαίο, Ελλάδα και Τουρκία έχουν χωρικά ύδατα 6 ν.μ. Η Τουρκία από το 1995 (με απόφαση της Εθνοσυνέλευσής της) απειλεί την Ελλάδα με πόλεμο (casusbelli) αν η χώρα μας επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ.
Σημειώνεται ότι η Τουρκία έχει επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια στη Μαύρη Θάλασσα.
* Ο Μάνος Χαραλαμπάκης είναι στρατιωτικός συντάκτης στις εφημερίδες ΤΟ ΒΗΜΑ και ΤΑ ΝΕΑ
- Διαφήμιση -