Διαφορετικές προτεραιότητες από τις ηγεσίες Γερμανίας-Γαλλίας, αλλά και διαφορετικές αντιλήψεις για τη θέση τους στην Ευρώπη

Χρόνος ανάγνωσης: 4 λεπτά

Η αδυναμία επαναλειτουργίας του γαλλο-γερμανικού άξονα, της περίφημης μηχανής που ωθεί τις εξελίξεις της ευρωπαϊκής ενοποίησης και δημιουργεί και τις προϋποθέσεις της οικονομικής ανάπτυξης, αποτελεί σήμερα το μεγαλύτερο πρόβλημα στην Ευρώπη.

Εξου και η πολιτική Ευρώπη βρίσκεται σε φάση αμηχανίας και μεγάλης αβεβαιότητας, όπως επισημαίναμε και στο άρθρο της προηγούμενης Κυριακής, ενόψει μάλιστα των ευρωεκλογών του προσεχούς Μαΐου. Διχασμένη αφενός από το κύμα του εθνικισμού και του αυταρχισμού που έχει συμπαρασύρει πολλές από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών και παράλληλα με αποδυναμωμένες τις ηγεσίες της Γερμανίας και της Γαλλίας που θα μπορούσαν να αναστρέψουν το παιγνίδι.

Το «ευρωπαϊκό ραντεβού» της Μέρκελ και του Μακρόν, είναι σαν να μην έγινε ποτέ. Για διάφορους λόγους και αιτίες, ανεξαρτήτως των πραγματικών προθέσεων εκ μέρους των δύο ηγετών.

Η αρνητική συγκυρία που δημιουργήθηκε από την οικονομική κρίση και στη συνέχεια από το μεταναστευτικό πρόβλημα, ανέδειξε εν πολλοίς τις διαφορετικές πολιτικές προτεραιότητες για την ηγεσία της Γερμανίας και τις Γαλλίας, αλλά και δύο διαφορετικές αντιλήψεις για τη θέση τους και το ρόλο της Ευρώπης.

Κατά κύριο λόγο η Γερμανία εξακολουθεί να βλέπει την Ευρώπη ως ένα οικονομικό και εμπορικό κατά βάση πεδίο, από το οποίο κερδίζει τα περισσότερα έναντι των άλλων εταίρων. Απέφυγε συστηματικά να βάλει στο παιγνίδι των ισορροπιών τα μικρότερα κράτη μέλη, με αποτέλεσμα ακόμη και η φιλική Ολλανδία να συνάψει έναν άτυπό σήμερα συνασπισμό με άλλους μικρότερης ισχύος εταίρους, όπως είναι η Σλοβενία, η Σλοβακία, η Φινλανδία κ.α. χώρες.

Παρέμεινε η Γερμανία προσκολλημένη στο αυστηρό δόγμα της λιτότητας, οξύνοντας αντί να αμβλύνει τις αντιθέσεις του κέντρου με την περιφέρεια και ειδικότερα το Νότο,με χαρακτηριστικό παράδειγμα το τι ακριβώς συμβαίνει σήμερα στην Ιταλία.

Τα ζωτικά συμφέροντα που διακυβεύονται πλέον για την Ευρώπη, μετά τον εμπορικό πόλεμο και την απομάκρυνση του Τράμπ από το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, επέτειναν τις αντιθέσεις και τη στρατηγική σύγχυση, ιδίως μεταξύ των δύο ισχυρότερων εταίρων, σε συνδυασμό με την επικείμενη έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Προστέθηκε ένα ακόμη πρόβλημα στην ατζέντα.

Ο Μακρόν αντιλαμβάνεται ότι η θέση της Γαλλίας ενδυναμώνεται κυρίως μέσα από την ανάδειξη της Ευρώπης σε γεωπολιτική δύναμη και σε αυτή την κατεύθυνση κινείται. Αυτό επιβάλει η παράδοση των Γάλλων, αλλά και η υπεροχή της Γαλλίας σε αυτό το πεδίο δράσης,με δεδομένο ότι θα παραμείνει η μόνη πυρηνική δύναμη στη Γηραιά Ηπειρο μετά από την έξοδο της Βρετανίας.

Ο Μακρόν επιχειρεί να ενισχύσει τη θέση του, ποντάροντας πρωτίστως στην προοπτική της κοινής εξωτερικής πολιτικής και της άμυνας, όπως φάνηκε και από την αντιπαράθεση με τον Τράμπ. Αλλά και αυτό ακόμη είναι κάτι που δεν μπόρεσεεύκολα να εκφράσει. Ο Μακρόν φλερτάρει δυστυχώς με τη διάψευση των προσδοκιών που εξέθρεψε για έναν ισότιμο με την Μέρκελ ρόλο, στο δρόμο του ευρωπαϊκού οράματος.

Εξάλλου, η δύναμη και των δύο είναι το τελευταίο διάστημα σημαντικά μειωμένη στο εσωτερικό τους μέτωπο και αυτό είναι ένα ακόμη στοιχείο που τους κρατά καρφωμένους στο έδαφος, χωρίς να μπορούν να ξεδιπλώσουν νέες πρωτοβουλίες και να αναθερμάνουν τον γαλλο-γερμανικό άξονα.

Η Γερμανίδα καγκελάριος έχει να διαχειριστεί ένα φεντεραλιστικό σύστημα διακυβέρνησης στη χώρα της, το οποίο στηρίζεται στη συνεργασία των κομμάτων, με βασικούς πυλώνες το χριστιανοδημοκρατικό και το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Τώρα όμως φαίνεται ότι αυτό το παραδοσιακό κομματικό σύστημα αποδομείται και το σκηνικό αλλάζει.

Παράλληλα ο Μακρόν, που ως πρόεδρος έχει στα χέρια του συγκεντρωμένους όλους τους μοχλούς εξουσίας, εκλέχθηκε χάρη στη διάλυση κατά κάποιο τρόπο του παλαιού κομματικού συστήματος της Γαλλίας, αλλά αυτό δεν έχει αντικατασταθεί με κάτι καινούργιο και στέρεο, το οποίο μπορεί και διαχειρίζεται. Γι’ αυτό και η δημοτικότητα του υποχωρεί επικίνδυνα.

*Ο Γιάννης Κοτόφωλος είναι δημοσιογράφος στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ με καταγωγή από την Δωρίδα