Η γεωπολιτική νικά πλέον την οικονομία

Χρόνος ανάγνωσης: 15 λεπτά

Του  Γιάννη  Κοτόφωλου*

Τα τελευταία δύο χρόνια η πολιτική επανήλθε στην κορυφή, νικώντας την οικονομία που κυριάρχησε για μεγάλη περίοδο. Μετά από την παρατεταμένη οικονομική κρίση, οι αγορές άρχισαν να παίζουν μικρότερο ρόλο στη διαμόρφωση των εξελίξεων διεθνώς.

Το πάνω χέρι, σε αυτή την καμπή της σύγχρονης ιστορίας,το πήρε η γεωπολιτική, η οποία αποδεικνύεται πολύ ισχυρότερη δύναμη στο νέο στάδιο της παγκοσμιοποίησης. Η σύγκλιση στη βάση των κοινών οικονομικών επιδιώξεων σε παγκόσμια κλίμακα, σε αυτή τη νέα φάση της παγκοσμιοποίησης αντικαθίσταται από την άγρια σύγκρουση των συμφερόντων μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων.

Η γεωπολιτική αναδεικνύεται στον καθοριστικό παράγοντα των εξελίξεων, οι αγορές τώρα απλώς ακολουθούν τα πράγματα αντικατοπτρίζοντας τα πολιτικάγεγονότα.

Αντιθέτως, πριν από μερικά χρόνια, η πολιτική ακολουθούσε τις απαιτήσεις των πανίσχυρων διεθνών αγορών, αυτές διαμόρφωναν τις εξελίξεις, στην ουσία εκβίαζαν με τον τρόπο τους τις πολιτικές ηγεσίες να υποταχθούν στις απαιτήσεις τους. Κάπως έτσι, λοιπόν, προβλέπεται να κυλήσουν τα γεγονότα και το 2018.Η γεωπολιτική θα είναι ο γνώμονας που θα προσδιορίσει τη ροή και την ένταση των αλλαγών.

Εάν παρατηρήσουμε τα καίρια σημεία αυτής της ανατροπής στο συσχετισμό δυνάμεων, δεν είναι καθόλου λίγα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής εκλέγεται ο Ντόναλντ Τράμπ, κόντρα στη θέληση του θεμελιώδους για το αμερικανικό σύστημα τραπεζικού και χρηματιστικού τομέα.

Εκλέγεται ένας νέος πρόεδρος που διακηρύττει την εσωστρέφεια, στην πλέον εξωστρεφή έως τώρα υπερδύναμη, οποίος τονίζει ότι δεν το ενδιαφέρει το διεθνές εμπόριο αλλά οι διμερείς κρατικές συμφωνίες. Δεν υπήρχε κάτι χειρότερο να υποστηρίξει κανείς κόντρα στο διεθνοποιημένο επιχειρηματικό σύστημα των ΗΠΑ…

Παράλληλα, έχουμε την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μία απίστευτη σχεδόν απόφαση, η οποία οδηγεί στην αποκόλληση ενός από τους ισχυρότερους εταίρους (μίας εκ των δύο πυρηνικών δυνάμεων) της Ευρώπης.

Μία επιλογή η οποία είναι εντελώς κόντρα στην οικονομική ατμομηχανή της Βρετανίας, το χρηματοοικονομικό της σύστημα, το οποίο συγκεντρώνει και αξιοποιεί κολοσσιαία κεφάλαια από τον κόσμο όλο. Είναι αδιανόητο ότι μιλάμε για μία εξέλιξη πού τείνει να αποκόψει τον επιχειρηματικό κόσμο της Βρετανίας από μία ελεύθερη αγορά περίπου πεντακοσίων εκατομμυρίων ανθρώπων!

Στα ίδια ακριβώς συμπεράσματα οδηγούμαστε εάν αφήσουμε το δυτικό κομμάτι του χάρτη και μετακινηθούμε ανατολικότερα… Εάν παρατηρήσουμε τον τρόπο με τον οποίο λαμβάνονται οι αποφάσεις και κινούνται οι άλλες υπερδυνάμεις στην παγκόσμια σκακιέρα.

Σημαντικότερα όλων ασφαλώς τα παραδείγματατης Ρωσίας του Πούτιν και η γιγαντιαία και απαράμιλλη στο παιγνίδι της στρατηγικής  Κίνα. Το κριτήριο των μεγάλων αποφάσεων που αλλάζουν τη ροή των πραγμάτων δεν είναι πλέον η οικονομία.

Είναι η πολιτική για την επικράτηση και την κυριαρχία σε συγκεκριμένους αρμούς του χάρτη, με επιρροή και θέση ισχύος, είναι η πρωτοκαθεδρία στον νέο όπως διαμορφώνεται κόσμο, μετά τις μεγάλες ανατροπές που γεννά η παγκοσμιοποίηση.

Είναι κοντολογίς η γεωπολιτική που προσδιορίζει την προοπτική, το βηματισμό και τη μοίρα της κάθε μία χώρας (ή υπερδύναμης) σε αυτό το ασύλληπτο έως πρότινος διεθνές παιγνίδι.

Ακόμη και σε μικρότερη κλίμακα, όπως είναι το παράδειγμα της γειτονικής Τουρκίας – επειδή μας αφορά πολύ άμεσα – δεν είναι η πορεία της οικονομίας η οποία παράγει τις αποφάσεις, αλλά ο καθαρά πολιτικός σχεδιασμός.

Τα νήματα του διεθνούς οικονομικού γίγνεσθαι αναμφίβολα τα κινούν πλέον αυτοί που έχουν τα ηνία της γεωπολιτικής. Για τη δική μας περίπτωση, την περίπτωση της Ελλάδας, όλα αυτά τα καινούργια στοιχεία οδηγούν στο επιμέρους  συμπέρασμα ότι η πολιτική τάξη πρέπει να βάλει στην άκρη ιδεοληψίες και δόγματα του παρελθόντος.

Η χώρα μας έχει ανάγκη τον πολιτικό ρεαλισμό περισσότερο από ποτέ άλλοτε. Αυτή είναι και η μοναδική βάση ενός εθνικού όπως συνηθίσαμε να λέμε σχεδίου επιβίωσης του τόπου για το μέλλον. 

*Ο Γιάννης Κοτόφωλος είναι δημοσιογράφος στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, με καταγωγή από την Δωρίδα