Κοινωνική Ευρώπη, μία νέα Παιδεία

Χρόνος ανάγνωσης: 19 λεπτά

Του  Γιάννη  Κοτόφωλου *

Ο Ζακ Ντελόρ, θέλοντας κάποτε να δώσει μία περισσότερο πολιτική και κοινωνική διάσταση στην προοπτική της ενωμένης Ευρώπης, είχε υπογραμμίσει ότι είναι «αδύνατο να ερωτευτείς μία κοινή αγορά» όσο και να το προσπαθήσεις.

Η βαθειά οικονομική κρίση, η οποία κτύπησε την καρδιά του ευρωπαϊκού οικοδομήματος απειλώντας και την ίδια την ύπαρξη του ενιαίου νομίσματος, απέδειξε την αλήθεια των λόγων, τη στοχαστικότητα και τη διορατικότητα, του σοφού πρώην ηγέτη της Κομισιόν.

Η Ευρώπη χρειάζεται αναμφίβολα  ένα ισχυρό κοινωνικό υπόβαθρο, υπερεθνικής εμβέλειας, όχι για να εξισορροπεί μόνο οικονομικές εξελίξεις, αλλά και για να καταφέρει να επιτύχει την ολοκλήρωση της, την ένωση.

Η οικονομική Ευρώπη προϋποθέτει την πολιτική Ευρώπη, για την οποία προαπαιτούμενη βάση είναι η κοινωνική Ευρώπη. Τι μπορεί να σημαίνει όμως αυτό; Προφανώς όχι την επανίδρυση του χρυσού κοινωνικού κράτους, όπως αναπτύχθηκε μετά το 1950  συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της Δύσης.

Το μοντέλο αυτό, δυστυχώς, είναι αδύνατο να σταθεί και να συντηρηθεί πλέον μέσα στις συνθήκες του άγριου ανταγωνισμού που επέφερε η παγκοσμιοποίηση, αλλά δεν συνεπάγεται  ότι η Ευρώπη θα πρέπει να παραμείνει με σταυρωμένα τα χέρια, παρακολουθώντας τη διόγκωση του λαϊκισμού και του εθνικισμού, εξαιτίας του κοινωνικού ελλείμματος που προκλήθηκε.

Κοινωνική Ευρώπη μπορεί να σημαίνει ισχυρή πολιτική, σε ενιαίο επίπεδο, που θα αμβλύνει σημαντικά τις νέες εκρηκτικές ανισότητες μεταξύ των μεγάλων κοινωνικών ομάδων. Σημαίνει επίσης πολιτική νέων και ίσων ευκαιριών πρόσβασης, για όλες τις κοινωνικές τάξεις, στα βασικά δημόσια αγαθά, όπως είναι η υγεία και πρωτίστως η παιδεία.

Ανεξαρτήτως των συμπερασμάτων και των θέσεων που θα προκύψουν μετά την τελευταία Σύνοδο για την εργασία και την καταπολέμηση της ανεργίας, στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας, το κορυφαίο θέμα για τη συγκρότηση ενός κεντρικού κοινωνικού πυλώνα είναι πράγματι η παιδεία.

Η αναβάθμιση της παιδείας και των εκπαιδευτικών συστημάτων σε μία πανευρωπαϊκή βάση πραγμάτων. Η παιδεία θα πρέπει ίσως να λειτουργήσει ως το κρισιμότερο προωθητικό μοτέρ αυτού του μοναδικού οικονομικού και πολιτικού projectπου λέγεται Ενωμένη Ευρώπη και τώρα είναι η ευκαιρία.

Η παιδεία εμπεριέχει ως γνωστόν πολλά και ουσιαστικά θέματα, ας επισημάνουμε την μείωση των ταξικών αντιθέσεων, πράγμα που διευκολύνει την κοινωνική συνοχή,η οποίαέχει διαταραχθεί πολύ άσχημα τα χρόνια της κρίσης στα κράτη- μέλη.

Η παιδεία λειτουργεί σαν κοινωνικός αναβατήρας, προσφέροντας τη γνώση, χωρίς διακρίσεις, σε όσους έχουν τα προσόντα και τη δίψα της δημιουργίας και της επιτυχίας. Άρα, με την παιδεία ανανεώνονται οι οικονομικές και πολιτικές ελίτ, απελευθερώνονται ηγετικές ικανότητες, βελτιώνονται δεξιότητες, γεννιούνται καινοτόμες ιδέεςκ.λ.π.

Απαιτούνται λοιπόν υψηλά στάνταρ, αλλά παράλληλα δυνατά κίνητρα και όροι που θα υποστηρίζουν την πρόσβαση στην παιδεία, όλων των βαθμίδων, από το σύνολο της κοινωνίας. Αυτό σημαίνει πολιτική, δημοκρατία και δημόσιος χώρος, απόλυτα ταυτισμένα στοιχεία  με την ευρωπαική κουλτούρα.

Τέτοιου τύπου πολιτική είναι αναγκαία, ειδικότερα σήμερα, με δεδομένο ότι η κρίση έχει τσακίσει τη μεσαία τάξη, τα εισοδήματα της οποίας δεν μπορούν να στηρίξουν τις σπουδές των παιδιών της.,..

Παράλληλα βεβαίως,  η υψηλού επιπέδου παιδεία αποτελεί το πλέον σύγχρονο εργαλείο για την  αύξηση της παραγωγικότητας των οικονομιών των κρατών – μελών, άρα και για την οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης.

Είναι καθαρά στοιχείο της ανταγωνιστικότητας το υψηλής ποιότητας ανθρώπινο δυναμικό, η κατάρτιση, η εξειδίκευση,  η ικανότητα προσαρμογής και συνεργασίας, σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον το οποίο αλλάζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα, με νέες τεχνολογίες και εφαρμογές. Στοιχεία θεμελιώδη για το μέλλον  είναι όλα αυτά και είναι χαρακτηριστικό πως στο μέτωπο αυτό οι Ηνωμένες Πολιτείες προηγούνται με μεγάλη απόσταση.

Τέλος, όμως, η προτεραιότητα  σε παιδεία και σε σύγχρονα εκπαιδευτικά προγράμματα πάνω σε μία κοινή αντίληψη,είναι αυτή η πολιτική η οποία μπορεί να δημιουργήσειτην  απαραίτητη κοινή ευρωπαική συνείδηση. Να νιώσουμε πολίτες της Ευρώπης !

*Ο Γιάννης Κοτόφωλος είναι δημοσιογράφος στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ με καταγωγή από την Δωρίδα