ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΙ ΑΓΩΝΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΤΟ 2017

Στην πλέον τρικυμιώδη πολιτική περίοδο αφήνει το 2016 την Ευρώπη, ανοίγοντας το δρόμο σε ένα πολύ πιο ασταθές και αβέβαιο 2017. Είναι προφανές ότι η Ευρώπη διέρχεται ένα επικίνδυνο υπαρξιακό σταυροδρόμι, όπου κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον, μέσα σε ένα κλίμα ταχείας αποδόμησης των μεταπολεμικών συστημάτων και αναδόμησης του παγκόσμιου σκηνικού.

Είναι πολλοί οι παράγοντες ανησυχίας και αγωνίας για την πορεία, τον χαρακτήρα και το ρόλο της Ευρώπης μετά το 2017.

Ο πρώτος παράγοντας αστάθειας και αβεβαιότητας είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται να αλλάζουν ρότα, υπό μία νέα ηγεσία και πολιτική αντίληψη για τη συνοχή, την αλληλο-υποστήριξη και αλληλο-εξάρτηση του δυτικού κόσμου. Ο υπερ –συντηρητισμός, η εσωστρέφεια και οι αποστάσεις από την Ευρώπη στο πλαίσιο μίας νέας στρατηγικής, εγκυμονούν κινδύνους που δεν ξέρουμε ποιες αλυσιδωτές συνέπειες μπορεί να προκαλέσουν.

Ακόμη και το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν τη στιγμή αυτή ένα προβάδισμα στους ρυθμούς ανάπτυξης, ενώ η Ευρώπη παραμένει καθηλωμένη οικονομικά, σημαίνει ότι τα κεφάλαια και οι επενδύσεις θα φεύγουν από τη μία μεριά του Ατλαντικού και θα πηγαίνουν στην άλλη.

Ο δεύτερος παράγοντας είναι ότι η Γηραιά Ήπειρος υποδέχεται τη νέα χρονιά πολιτικά ακρωτηριασμένη, μετά την απόφαση των Βρετανών να βγάλουν τη χώρα τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν είναι μόνο ότι για πρώτη φορά η Ευρώπη εμφανίζεται διασπασμένη, είναι επίσης ότι η Βρετανία αποτελούσε ένα από τους ισχυρότερους πυλώνες ασφάλειας μαζί με την Γαλλία.

Η εξέλιξη αυτή είναι βέβαιο ότι αποδυναμώνει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα και καθιστά κενή ουσίας κάθε πολιτική κοινής γραμμής άμυνας και εξωτερικής πολιτικής. Η Ευρώπη γεωπολιτικά μειώνεται από πλευράς επιρροής και ρόλου στη διεθνή σκακιέρα.

Ο τρίτος πολύ σοβαρός λόγος, ο οποίος επιτείνει τις αβεβαιότητες για το μέλλον, είναι ότι δεν υπάρχει εν τέλει μία ενιαία ισχυρή οντότητα. Συμπεριλαμβανομένης και της απίστευτης αδυναμίας της να ξεπεράσει μία οικονομική κρίση οκτώ χρόνων, η οποία έχει τσακίσει τις κοινωνίες του Νότου, η Ευρώπη δείχνει να μην μπορεί να καθορίσει ή να συν-διαμορφώσει εξελίξεις καθοριστικές στην αλυσίδα των συστημικών γεγονότων, τα οποία μεταβάλουν τον κόσμο.

Δεν υπάρχει καμία διασφαλισμένη κοινή πορεία την ώρα που τα πράγματα τρέχουν, αυτό είναι το δυστύχημα… Η Ευρώπη δεν έχει καν ολοκληρώσει την τραπεζική ένωση, πόσο μάλλον την δημοσιονομική ένωση κ.ο.κ.

Ο τέταρτος παράγοντας είναι το βαθειά διχαστικό κλίμα που κυριαρχεί στην πολιτική αρένα. Οι έντονες αμφισβητήσεις πλέον της ευρωπαϊκής ενοποίησης από μία σειρά πολιτικών δυνάμεων, σε όλο σχεδόν το γεωγραφικό πλάτος της Γηραιάς Ηπείρου, έχει αναδειχθεί σε ζήτημα μείζον και καθοριστικό.

Ένα βαθειά ασταθές περιβάλλον, που ξεκινάει από την κυβερνητική ρευστότητα στην Ιταλία, την Ισπανία ακόμη, την τεντωμένη κλωστή στην Ελλάδα, την έξαρση των λαϊκιστικών και εθνικιστικών κινημάτων, τα οποία απειλούν έως και την προοπτική της Γαλλίας.

Η Ευρώπη βρίσκεται στα όρια ενός υπαρξιακού αδιεξόδου. Και το 2017, είναι ως γνωστόν μία εκλογική χρονιά για τα μεγαλύτερα κράτη μέλη της Ευρωζώνης ! Το σκηνικό γίνεται επικίνδυνο, εάν συνυπολογίσουμε ότι εκτός από τις αντιθέσεις που οξύνονται σε οικονομικό επίπεδο, αναπτύσσεται και το καυτό μεταναστευτικό πρόβλημα.

* Ο Γιάννης Κοτόφωλος είναι δημοσιογράφος στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ με καταγωγή από την Δωρίδα