ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ APPLE

Του Γιάννη Κοτόφωλου*

Η βαριά ποινή που επιφύλασσε η Κομισιόν στην Apple, επιβεβαιώνει ότι οι υπερεθνικοί θεσμοί της Ευρώπης – όταν ασκούν τις εξουσίες που διαθέτουν – μπορούν να αντιμετωπίσουν τους πολυεθνικούς κολοσσούς, οι οποίοι αποδεικνύονται πολλές φορές ισχυρότεροι και από τη θέληση των εθνικών κρατών.

Στον οικονομικό κόσμο της παγκοσμιοποίησης είναι φύσει αδύνατο να επιβληθούν οι κανόνες μίας ελεύθερης και υγιούς αγοράς, εάν δεν υπάρχει υπερεθνική συνεργασία και υπερεθνικές εξουσίες. Αυτό καταδεικνύουν οι ίδιες οι εξελίξεις απέναντι σε πάμπολλες παραβάσεις και καταχρηστικές δράσεις πολυεθνικών επιχειρηματικών ομίλων.

Η διαπίστωση αυτή είναι και η πιο ορθή πολιτικά ανάγνωση του προστίμου μαμούθ – ύψους 13 δισεκ. ευρώ – που επιδικάστηκε στην αμερικανική Apple, για τεράστιες φορολογικές διαφορές δεκαετίας.

Η άλλη ανάγνωση, της ίδιας σπουδαίας υπόθεσης, είναι η ανάδειξη της μεγάλης ανάγκης να εναρμονιστεί σε ενιαία βάση το φορολογικό καθεστώς για τα κέρδη των επιχειρήσεων στην Ευρώπη.

Σίγουρα δεν είναι εύκολη ιστορία, διότι προϋποθέτει την περαιτέρω εκχώρηση εθνικών εξουσιών προς υπερεθνικά κέντρα αποφάσεων και θεσμούς…, πλην όμως είναι φανερό ότι δεν μπορεί να γίνει πλέον και αλλιώς. Αναπόφευκτα αυτή είναι η κατεύθυνση και εύλογα έχουν αρχίσει να μελετούν στις Βρυξέλλες αντίστοιχα σενάρια, για μία σταδιακή προσαρμογή σε ενιαίους φορολογικούς συντελεστές για τα κέρδη.

Διότι, δεν μπορεί να νοείται πραγματικά μία ενιαία ευρωπαϊκή αγορά (με όλα τα πλεονεκτήματα για τους πολίτες) και να είναι βαριά άνισος ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων, εξαιτίας της διαφορετικής προνομιακής μεταχείρισης στους φόρους, ακόμη και από κράτος μέλος σε άλλο κράτος μέλος.

Και αυτό, όπως κανείς αντιλαμβάνεται, να αποβαίνει εις όφελος των πολυεθνικών κολοσσών, εις βάρος των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και εις βάρος φυσικά του Ευρωπαίου καταναλωτή, ο οποίος, έτσι κι αλλιώς, φορολογείται με υψηλότερους συντελεστές από τα κέρδη των επιχειρήσεων. Με διαφορετικά φορολογικά καθεστώτα δεν μπορεί πραγματικά να έχεις και ενιαία αγορά…

Επίσης, όμως, όλα αυτά αναδεικνύουν και το μεγαλύτερο σήμερα πολιτικό πρόβλημα της Γηραιάς Ηπείρου. Δηλαδή ότι, δεν μπορεί τελικά να υπάρχει και να λειτουργεί δίκαια και αποδοτικά η Ευρώπη, ως ενιαία οντότητα, εάν δεν υπάρξουν υπερεθνικά ισχυρά όργανα διακυβέρνησης, τα οποία οπωσδήποτε θα πρέπει να είναι εκλεγμένα από τη βάση και να λογοδοτούν απ ευθείας στους πολίτες, με εκλογές πανευρωπαϊκού επιπέδου.

Αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση και ουσιαστικά η μεγάλη προοπτική για την Ευρώπη, την επιβίωσή της και το μέλλον της, ως μία οικονομική και γεωπολιτική δύναμη στον παγκόσμιο χάρτη.

Η υπόθεση της Apple, για να το πούμε και με άλλα λόγια, αποκαλύπτει και την αδυναμία των εθνικών κρατών απέναντι στα πολυεθνικά μεγαθήρια, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τις εθνικές οικονομίες, ειδικότερα τις μικρές, που οποιαδήποτε ώρα και στιγμή μπορεί να τις γονατίσουν τα κερδοσκοπικά παιγνίδια και η δύναμη των διεθνών αγορών.

Είναι μία πικρή αλήθεια, την οποία έχουμε βιώσει σκληρά στην Ελλάδα με την δημοσιονομική κατάρρευση. Σε εθνικό επίπεδο οι κυβερνήσεις φοβούνται να αντιπαρατεθούν με τους διεθνείς επιχειρηματικούς κολοσσούς.

Χρειάζεται μία υπερεθνική πολιτική και προστασία. Η Κομισιόν απέδειξε ότι όταν έχεις και αξιοποιείς τις υπερεθνικές εξουσίες, ασκείς πολύ σημαντική πολιτική και μπορεί να έχεις αποτελέσματα.
* Ο Γιάννης Κοτόφωλος είναι δημοσιογράφος στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, με καταγωγή από την Δωρίδα