Οι παγκόσμιες προκλήσεις

Ποιές είναι οι παγκόσμιες προκλήσεις σήμερα, πέντε χρόνια μετά από το
ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης στο δυτικό μέρος του πλανήτη; Ποιες είναι οι
αλλαγές που σημειώνονται στη διεθνή σκακιέρα; Ποια είναι η θέση και η επιρροή
της Ευρώπης στο νέο περιβάλλον;

Με βάση τα ερωτήματα αυτά, προσωπικότητες του οικονομικού κόσμου
ανέπτυξαν τους προβληματισμούς τους την περασμένη εβδομάδα, σε διεθνές συνέδριο
που διοργανώθηκε στην Κρήτη. Τα όσα ελέχθησαν είναι ασφαλώς πολύ ενδιαφέροντα,
αν και καθόλου ενθαρρυντικά για την πολιτική και την πορεία της Ευρώπης.

Η πρώτη κοινή διαπίστωση είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες επικεντρώνουν
την προσοχή τους και χαράσσουν τη στρατηγική τους με γνώμονα πλέον την ταχέως αναπτυσσόμενη
νέα υπερδύναμη, την Κίνα.

Το τι θα γίνει με την Ευρώπη και κατά πόσο θα πρέπει να στηριχτεί η
Γηραιά Ήπειρος, η οποία βυθίζεται στην ύφεση, είναι κάτι που έχει περάσει σε
δεύτερη ή και τρίτη μοίρα. Το θέμα είναι η Κίνα και η νέα τάξη πραγμάτων που
διαμορφώνεται από μία χώρα που αποτελεί τεράστια καταναλωτική δύναμη, διαθέτει
ισχυρή στρατιωτική δύναμη και αποκτά πολύ μεγάλη επιρροή στην Ασία.

Η δεύτερη παρατήρηση αφορά στον ενεργειακό τομέα και ειδικότερα στην
πρόβλεψη ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες σε δέκα χρόνια θα παρουσιάζουν ενεργειακή
αυτάρκεια, σε αντίθεση με τις αυξημένες ανάγκες τις Κίνας από το εξωτερικό.

Οι Αμερικανοί συνεπώς θα είναι πολύ λιγότερο εξαρτημένοι από τους Άραβες
και θα μειώσουν το ενδιαφέρον τους για την περιοχή, κερδίζοντας δαπάνες για την
εσωτερική τους ανάπτυξη. Πως λοιπόν θα διαμορφωθούν οι νέες γεωπολιτικές
ισορροπίες;

Η τρίτη επισήμανση είναι ότι η δυναμική της Κίνας ναι μεν συντηρεί στον
μεγαλύτερο βαθμό τη διεθνή οικονομία σήμερα, αλλά αν η οι ρυθμοί ανάπτυξης της
κινεζικής οικονομίας διακοπούν απότομα τι πρόκειται να συμβεί;

Τα αποτελέσματα θα είναι οδυνηρά για ολόκληρη την παγκόσμια κοινότητα.
Θέμα σοβαρού προβληματισμού αποτελεί επίσης η σημερινή δομή της Κίνας, η οποία
κρατάει με τα δόντια τις κοινωνικές ισορροπίες σε ενάμιση δισεκατομμύριο
πληθυσμό. Η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού παραμένει στη φτώχεια, η μεσαία
τάξη σημειώνει άνοδο. Οι προσδοκίες από τη μία και οι απαιτήσεις από την άλλη διογκώνονται.

Στο πλαίσιο των αλλαγών αυτών που αναδιατάσσουν τις παγκόσμιες δυνάμεις
και τις πολιτικές τους προτεραιότητες, η Ευρώπη εμφανίζεται τελείως αδύναμη να
απαντήσει στις προκλήσεις της νέας εποχής και συρρικνώνει το ρόλο της.

Ομφαλοσκοπεί χωρίς να μπορεί να βρεί λύση και να βγεί από την κρίση,
εξαιτίας της εντελώς λαθεμένης πολιτικής της αυστηρότητας που επιβάλει με
δογματική προσήλωση η Γερμανία και αυτή είναι η τέταρτη – πολύ σοβαρή επισήμανση
– του συνεδρίου. Με διαλυμένο τον βασικό της πυλώνα που ήταν το κοινωνικό
κράτος και με την ανεργία να καλπάζει, ιδίως των νέων, η Ευρώπη κινδυνεύει να
καταποντιστεί.

Η πέμπτη διαπίστωση συνδυάζεται με την ασφάλεια και τη χειραφέτηση των
λαών στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον (βλέπε τελευταία Αίγυπτο, Τουρκία
κ.λ.π.) Οι προσδοκίες και οι διεκδικήσεις οικονομικών και πολιτικών αιτημάτων
αυξάνονται και υπαγορεύουν δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και νέες θεσμικές
υποδομές. Διαφορετικά, οι κοινωνικές εκρήξεις θα πολλαπλασιάζονται.

 * Γιάννης
Κοτόφωλος είναι δημοσιογράφος στη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, με καταγωγή από την Δωρίδα