Οι κυβερνήσεις και οι αγορές

Άρθρο του Γιάννη Κοτόφωλου *
Η τρέχουσα οικονομική κρίση, η οποία εξελίσσεται κυρίως με επίκεντρο την Ευρώπη, θα συνεχιστεί όπως φαίνεται για μακρύ ακόμη χρονικό διάστημα και δεν αποκλείεται να πάρει και σκληρότερες διαστάσεις. Στην εκτίμηση αυτή οδηγούν δύο βασικές διαπιστώσεις.

Η πρώτη είναι ότι στη βάση της κρίσης αναπτύσσονται μεγάλα γεωπολιτικά παιγνίδια (έχουμε αναφερθεί κατ επανάληψη), τα οποία φαλκιδεύουν ουσιαστικά την αλληλεγγύη των μελών, την συνοχή και τη δύναμη της Ευρώπης.

Η δεύτερη είναι ότι μεταξύ των αποκαλούμενων αγορών και των πολιτικών κυβερνήσεων, παίζεται ένα πολύ άγριο «μπρα ντε φερ», που ακόμη δεν έχει φανεί που ακριβώς θα καταλήξει.

Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μία ανελέητη αντιπαράθεση κολοσσιαίων συμφερόντων, για το ποιος τελικά θα επιβάλει τους όρους του στο νέο παγκοσμιοποιημένο οικονομικό περιβάλλον.

Η μεγάλη κρίση προκλήθηκε επειδή η παγκόσμια κίνηση των κεφαλαίων αναπτύχθηκε με ιλιγγιώδη ταχύτητα και τρομακτική ένταση, χωρίς να υπάρχουν οι στοιχειώδεις θεσμικές υποδομές, πολιτικοί κανόνες και όρια δηλαδή, σε αυτόν τον παγκόσμιας κλίμακας πλέον χρηματο-οικονομικό τομέα.

Το πώς , το πότε, με ποιους όρους και από ποιους τελικά θα καλυφθεί αυτό το «κενό», τις κυβερνήσεις ή τις αγορές, είναι το μεγάλο στοίχημα! Η εξέλιξη θα καθορίσει εν πολλοίς και το οικονομικό μοντέλο, την πορεία και την φυσιογνωμία της Ευρώπης στη συνέχεια.

Το θέμα είναι δηλαδή εξόχως πολιτικό και πρέπει να το κερδίσουν οι κυβερνήσεις και όχι οι αγορές, οι οποίες προσδοκούν και πιέζουν στη χρεοκοπία των ασθενέστερων δημοσιονομικά οικονομιών και του ευρώ, ως μέσο υποτίθεται εξυγίανσης και εξισορρόπησης των πραγμάτων στην Ευρώπη.

Αυτό όμως, τελικά, εξαρτάται από την πολιτική βούληση της Ζώνης του Ευρώ. Η κρίση της Ευρώπης, τουλάχιστον όπως εμφανίζεται σήμερα, είναι κρίση έλλειψης κοινής πολιτικής και συνείδησης του κοινού ευρωπαϊκού συμφέροντος.

Αυτό που δείχνουν σαν να το αγνοούν οι μεγάλες χώρες της Ευρώπης, αναβάλλοντας την λήψη μεγάλων αποφάσεων και καθυστερώντας την προώθηση κοινών δημοσιονομικών παρεμβάσεων (π.χ. ευρωομόλογα), είναι ότι, στο τέλος, οι αγορές έχουν ανάγκη την πολιτική και όχι η πολιτική τις αγορές.

Αυτή είναι μία αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα. Όπως δεν μπορεί να αγνοεί κανείς, ότι καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν έχει από μόνη της το μέγεθος να τα βάλει με τις αγορές που διακινούν εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ (ούτε και η Γερμανία με τα 2,5 τρισεκ. ευρώ ΑΕΠ), έτσι, δεν μπορεί να αγνοεί κανείς, ότι καμία τύχη δεν θα είχαν οι αγορές, εάν δοκίμαζαν να τα βάλουν με τα 9,5 τρισεκ. ευρώ ΑΕΠ της Ευρωζώνης και πολύ περισσότερο με τα 12 τρισεκ. ευρώ ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι μία πραγματικότητα που θα τείνει –και θα πρέπει – να ενοποιεί την ευρωπαϊκή πολιτική.

Το ότι οι μεγάλες χώρες της Ευρωζώνης, οι κινητήριοι μοχλοί της οικονομίας, δεν συμφώνησαν ακόμη ή συστηματικά καθυστερούν στην προώθηση ενός γενναίου σχεδίου οικονομικής και πολιτικής ενοποίησης, δεν είναι ευθύνη των ασθενέστερων χωρών της Ευρώπης και ειδικότερα του Νότου. Με όσα λάθη – πράγματι – και εάν έκαναν.

Οι κυβερνήσεις θα πρέπει επιτέλους να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να επιβάλουν τους κανόνες του παιγνιδιού για το μέλλον της ενιαίας Ευρώπης.

* Ο Γιάννης Κοτόφωλος είναι δημοσιογράφος στη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ , με καταγωγή από τη Δωρίδα