Οι Δωριείς

Χρόνος ανάγνωσης: 3 λεπτά

Η Δωρίδα στην αρχαιότητα

Δωρίδα στην αρχαιότητα ονομαζόταν η περιοχή στο βόρειο μέρος του σημερινού νομού Φωκίδος, δηλαδή στην περιοχή όπου βρίσκονται η Γραβιά και τα Καστέλλια, βόρεια της Οζολίας Λοκρίδας, δυτικά της αρχαίας Φωκίδος, νότια της χώρας των Μαλλιέων και ανατολικά των Οιταίων. Η σημερινή Δωρίδα αποτελούσε μέρος της Οζολίας Λοκρίδας.

Η αρχαία Δωρίδα αρχικά ονομαζόταν Δρυόπις από τους Δρύοπες που την κατοικούσαν, ενώ Δωρίδα ονομάστηκε όταν την κατέλαβαν οι Δωριείς, οι οποίοι με την λεγόμενη “Κάθοδο των Δωριέων” τον 12ο π.Χ. αιώνα, εξαπλώθηκαν στην περιοχή της σημερινής Φωκίδος, καταστρέφοντας τον μέχρι τότε πολιτισμό αλλά και δίνοντας δύναμη στον ελληνισμό με την χρήση του σιδήρου. Αυτοί δημιούργησαν τη Δωρική Τετράπολη που ήταν η μητρόπολη των Δωριέων και περιλάμβανε τις πόλεις Βόιο, Κυτίνιο, Ερινέο και Πίνδο. Οι Δωριείς της Πελοποννήσου έστελναν πολύ συχνά δυνάμεις όταν η Δωρίδα κινδύνευε από τις επιθέσεις των Φωκέων.

Το Ερινέο ήταν η σημαντικότερη πόλη της Δωρικής Τετράπολης και μάλλον ονομαζόταν και Δώριο. Εκτός από την Τετράπολή τους οι Δωριείς ήταν διασκορπισμένοι και στην γύρω περιοχή ενώ αναφέρονται και άλλες πόλεις τους όπως το Λίλαιο, η Κάρφεια και η Δρυόπη. Το Λίλαιο ή Λιλαία φαίνεται ότι άνηκε στους Δωριείς κατά την περσική εισβολή αφού δεν αναφέρεται μεταξύ των φωκικών πόλεων που καταστράφηκαν από τον Ξέρξη Α’. Η Κάρφεια πρέπει να είναι η πόλη Σκάρφεια κοντά στις Θερμοπύλες ενώ η Δρυόπη μάλλον η περιοχή όπου κατοικούσαν οι Δρύοπες.

Οι Δωριείς είχαν επεκταθεί στο βουνό Οίτη μέχρι την θάλασσα όπως προκύπτει από την αναφορά που κάνει ο Σκύλαξ ο Καρυανδεύς στους Λιμοδωριεις. Ο Εκαταίος αναφέρει άλλη μια δωρική πόλη η οποία ονομαζόταν Αμφαναί ή Αμφάναια σύμφωνα με τον Θεόπομπο.

Ο Τίτος Λίβιος τοποθετεί τις πόλεις Τρίτονο και Δρυμίαι στην Δωρίδα οι οποίες όμως πρέπει να ήταν οι φωκικές πόλεις Τιθρόνιο και Δρυμαία. Το Κυτίνιο βρισκόταν στο πέρασμα μεταξύ των βουνών από τη Δωρίδα προς την Άμφισσα.

Κατά την Βυζαντινή περίοδο, ο Ιουστινιανός Α’ τον 6ο αιώνα οχύρωσε τα βόρεια σύνορα της Δωρίδος για να την προφυλάξει από τους επιδρομείς που προτιμούσαν τα ορεινά περάσματα.

(www.tihio.gr)

Οι Δωριείς ήταν ελληνικό φύλο (σύμφωνα με τους Αρχαίους Έλληνες τα άλλα τρία ήταν οι Ίωνες, οι Αιολείς και οι Αχαιοί) που κυριάρχησε στο νότιο χώρο της Αρχαίας Ελλάδας (κυρίως στην Πελοπόννησο και την Κρήτη) και αποτέλεσε το γεννήτορα του πολιτισμού της Σπάρτης.

Οι Δωριείς είναι γνωστοί στην ελληνική ιστορία από την ‘Κάθοδο των Δωριέων’, που αποτέλεσε ιστορικό γεγονός μεγάλης σπουδαιότητας και είχε το χαρακτήρα εγκατάστασης ενός λαού σε πιο εύφορα και προσοδοφόρα εδάφη. Αυτή η εσωτερική μετανάστευση των Δωριέων αποτέλεσε τμήμα της γενικότερης προσπάθειας των δυτικών φυλετικών ομάδων να κατακτήσουν νέες περιοχές. Οι ακριβείς συνθήκες της μετακίνησής τους προς νότον παραμένουν άγνωστες. Οι Δωριείς αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τους τόπους εγκατάστασής τους, καθώς είτε δέχτηκαν την πίεση άλλων φυλετικών ομάδων είτε οι διαθέσιμοι φυσικοί πόροι δεν επαρκούσαν. Είναι σίγουρο ότι η μετεγκατάσταση των Δωριέων άγγιξε το χώρο της Πίνδου. Στη συνέχεια, κατά πάσα πιθανότητα οι Δωριείς εγκαταστάθηκαν στη Δωρίδα, περιοχή που εντοπίζεται στη σημερινή Φωκίδα.

Ενώ παλαιότερα εικαζόταν ότι η εξάπλωση των Δωριέων ήταν το κυριότερο αίτιο κατάρρευσης του μυκηναϊκού κόσμου, οι ιστορικοί σήμερα τείνουν στην αντίθετη εκδοχή, ότι η κατάρρευση του μυκηναϊκού κόσμου των Αχαιών αποτέλεσε το κυριότερο αίτιο της γρήγορης εξάπλωσης του δωρικού στοιχείου. Συγκεκριμένα, υποστηρίζουν ότι οι Δωριείς ήταν ένα ελληνικό ποιμενικό φύλο που κατοικούσε σε ορεινές περιοχές της Ελλάδας και το οποίο μετά τη διάλυση του μηκυναϊκού κόσμου κατέλαβε πεδινές περιοχές.

Πολιτιστικά κατώτεροι των Αχαιών αλλά στρατιωτικά ισχυρότεροι, εφόσον, όπως προαναφέρθηκε, κατείχαν σιδερένια όπλα, πέρασαν στον πελοποννησιακό χώρο και διαχωρίστηκαν: μία ομάδα κατέλαβε την ιωνική περιοχή της Αργολίδας και Κυνουρίας (το πιθανότερο είναι η πλειοψηφία τους να ήταν Υλλείς, αν κρίνουμε από τα αγάλματα του Ύλλου που υπήρχαν στα Μέγαρα, στην Κόρινθο και στο Άργος), μία δεύτερη στην κοιλάδα του Ευρώτα και η τελευταία στη Στενύκλαρο, στο μεσσηνιακό κάμπο. Εκπληκτικό είναι το γεγονός της πλήρους επικράτησης του δωρικού γλωσσικού ιδιώματος σε μεγάλο μέρος της Πελοποννήσου, παρ’ όλη τη μακρά πολιτιστική πορεία του τόπου αυτού.

Ακολούθησε ένα κύμα μετανάστευσης των Δωριέων στα νησιά του Αιγαίου και τα μικρασιατικά παράλια. Περιοχές όπως τα Κύθηρα, η Κρήτη, η Μήλος, η Θήρα, η Ρόδος και η Κως, καθώς και τα απέναντι μικρασιατικά παράλια, περιήλθαν στο δωρικό έλεγχο. Οι Δωριείς επιχείρησαν επίσης να καταλάβουν την Αττική, χωρίς όμως επιτυχία. Κατά το δεύτερο ελληνικό αποικισμό, μαζί με τις άλλες ελληνικές δυνάμεις, οι Δωριείς δημιούργησαν αποικίες στη νότια Ιταλία και Σικελία, καθώς και στα στενά του Βοσπόρου.

Μεταξύ πρώτου και δεύτερου αποικισμού, εκδηλώθηκε εκτεταμένη κορινθιακή προσπάθεια αποικισμού της δυτικής Ελλάδας, με μεγάλη επιτυχία, αφού οι Κορίνθιοι έθεσαν υπό τον έλεγχό τους αρκετές από αυτές τις περιοχές.

Γενικά, η εποχή της “καθόδου των Δωριέων”, που επέφερε μεγάλες αλλοιώσεις στον πολιτικό χάρτη της Ελλάδας και επέδρασε καθοριστικά στην ιστορική της πορεία, ονομάζεται ‘Ελληνικός Μεσαίωνας’, επειδή ελάχιστα γνωρίζουμε γι’ αυτόν και παλαιότερα πιστευόταν ότι αποτελούσε μια εποχή βίαιης διακοπής της πολιτιστικής δημιουργίας.

( http://www.tihio.gr/   )